Uczcijmy 3 marca 2023 z myślą o zachowaniu cennego bogactwa przyrodniczego



Różnorodność biologiczna jest niezbędna do zapewnienia ludziom żywności, świeżej wody i czystego powietrza. Ma ogromne znaczenie dla naszego zdrowia, między innymi poprzez ograniczanie rozprzestrzeniania się chorób. Jest niezastąpiona w utrzymaniu równowagi w środowisku i przeciwdziałaniu zmianom klimatu. Dziko żyjące rośliny i zwierzęta odgrywają ogromną rolę w utrzymaniu równowagi w środowisku naturalnym, które stanowi nasze dziedzictwo o wartości przyrodniczej, estetycznej, naukowej, kulturowej, rekreacyjnej i gospodarczej.

Dlaczego wspominamy o tym akurat dziś? 3 marca to Światowy Dzień Dzikiej Przyrody. W ten sposób ONZ zwraca uwagę na wartość dzikiej przyrody, a także zagrożenia dla niej powodowane przez nielegalny handel okazami zagrożonymi wyginięciem. „Partnerstwa na rzecz ochrony dzikiej przyrody” to hasło przewodnie obchodów tego święta w 2023 roku.

Data 3 marca nie jest przypadkowa. Właśnie tego dnia w 1973 roku przyjęto Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska, CITES), którą Polska ratyfikowała 12 grudnia 1989 r. Światowy Dzień Dzikiej Przyrody został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, aby uczcić światowe bogactwo dzikiej fauny i flory oraz zwrócić uwagę na nadal nierozwiązany problem, jakim jest przemyt, którego dopuszczają się zarówno kłusownicy, jak i mniej bądź bardziej nieświadomi turyści. Na granicach krajów świata Służby Celne nadal konfiskują okazy chronione w ramach CITES – zwierzęta, rośliny, trofea myśliwskie, a także produkty, takie jak torby, buty, paski, naszyjniki, wyroby z nielegalnie pozyskanej kości słoniowej i inne przedmioty zawierające części roślin i zwierząt zagrożonych wyginięciem.

Wszyscy zależymy od ekosystemów i zasobów różnorodności biologicznej, które zapewniają życie na Ziemi i wspierają nasz dobrobyt poprzez dostarczanie wielu świadczeń przyrodniczych, takich jak żywność, materiał budowlany oraz surowce umożliwiających produkcję leków, ubrań czy paliw. Dla milionów ludzi na świecie przyroda jest podstawowym źródłem utrzymania. Tymczasem wyniki globalnych analiz wskazują, że nasza nadmierna konsumpcja i związane z nią postępujące zmiany w użytkowaniu gruntów, mórz i oceanów, niekontrolowana eksploatacja zasobów naturalnych, działania prowadzące do zanieczyszczenia gleb, wód i powietrza czy inwazji gatunków obcych bezpośrednio doprowadziły do dramatycznego spadku różnorodności biologicznej prawie we wszystkich typach ekosystemów lądowych i wodnych. Naukowcy przestrzegają, że już ponad milion gatunków na świecie jest zagrożonych wyginięciem, a w konsekwencji, w niebezpieczeństwie są struktura i funkcje wszystkich ekosystemów, zarówno lądowych, jak i morskich.

Tak duża utrata gatunków roślin i zwierząt do niedawna zamieszkujących naszą planetę i ich siedlisk stanowi poważne zagrożenie dla wszystkich form życia na Ziemi. Istnieje bezwzględna potrzeba odwrócenia losu krytycznie zagrożonych gatunków i odbudowy ekosystemów oraz promowania ich zrównoważonego wykorzystania.




W tym roku przypada 50 rocznica podpisania Konwencji CITES, ratyfikowanej przez ponad 180 krajów świata, która ma na celu ochronę dziko występujących populacji zwierząt i roślin gatunków zagrożonych wyginięciem, między innymi poprzez kontrolę, monitoring i ograniczanie międzynarodowego handlu nimi. Przemyt żywych zwierząt, trofeów, biżuterii, galanterii czy lekarstw bazujących na medycynie niekonwencjonalnej stanowi wielkie zagrożenie dla przetrwania wielu gatunków zwierząt.

Wyciąg z konika morskiego jako lek na schorzenia dróg moczowych? Fragmenty szkieletów koralowców rafotwórczych czy wyprawiona skóra z niedźwiedzia brunatnego jako dekoracje? To tylko niektóre z okazów CITES zarekwirowanych przez Służbę Celną i Celno-Skarbową w Polsce w 2021 roku .

W niebezpieczeństwie są nie tylko gatunki, ale także świadczenia ekosystemów, które są nieodzowne dla przeżycia ludzi na Ziemi. Obserwowana w ostatnich dekadach utrata kapitału naturalnego budzi poważne obawy, szczególnie w obliczu dodatkowej presji na różnorodność biologiczną w postaci postępujących zmian klimatu i ich skutków.

Obecnie istnieje szeroki konsensus naukowy, który uznaje, że spowodowany działalnością człowieka wzrost poziomu gazów cieplarnianych w atmosferze jest odpowiedzialny za wzrost globalnej temperatury, a w konsekwencji – za zmiany klimatu. Skutki tych zmian, takie jak fale upałów, susze, ekstremalne burze, powodzie, osunięcia ziemi i wzrost poziomu morza to nie tylko klęski żywiołowe, które mają wpływ na nasz dobrobyt, ale także bezpośrednie zagrożenie dla ekosystemów i zamieszkujących je gatunków.

W czasach, gdy dla wypieranej przez człowieka dzikiej przyrody pozostaje coraz mniej miejsca, warto żyć z jak najmniejszym negatywnym wpływem na dzikie rośliny, zwierzęta i ich siedliska – nie tylko 3 marca. Jak to zrobić? Organizuj wycieczki i poznawaj okoliczną przyrodę. Odwiedzaj ogrody botaniczne, parki narodowe i rezerwaty przyrody. Dołącz do programów ochrony przyrody lub eko-klubów. Bierz udział w inicjatywach naukowych skupiających się na przyrodzie. Korzystaj z książek lub aplikacji do rozpoznawania gatunków roślin i zwierząt. Korzystaj z wiarygodnych stron internetowych, blogów lub mediów społecznościowych, aby zwiększyć świadomość na temat znaczenia ochrony przyrody i podzielić się swoimi pomysłami.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat CITES – gatunków zagrożonych wyginięciem, warto odwiedzić tę stronę: https://www.gov.pl/web/srodowisko/konwencja-waszyngtonska-cites

1. www.podatki.gov.pl/clo/informacja-dla-osob-fizycznych/towary-objete-ograniczeniami-i-zakazami/cites-gatunki-zagrozone-wyginieciem

dr Bożena Kornatowska
Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy

Puszcza Białowieska bliska sercom Polaków. Wyniki ogólnopolskiego badania opinii publicznej

Zdecydowana większość Polaków zna i docenia wartość Puszczy Białowieskiej – wynika z ogólnopolskiego badania opinii publicznej przeprowadzonego przez firmę Quantify…
CZYTAJ

Regeneracja i intensywne nawilżenie Jak skutecznie przygotować włosy do lata?

Nawilżenie i dogłębna regeneracja to priorytet pielęgnacji włosów przed latem. Specjaliści podpowiadają, że drogą do osiągnięcia efektu zachwycających, lśniących pasm…
CZYTAJ

Ile lodów tygodniowo może jeść przedszkolak? Czy codzienne jedzenie lodów to coś złego?

Na pytania odpowiada ekspert Damian Dziewiałtowski, dietetyk Grupy LUX MED: Lody dla przedszkolaka – ile to bezpieczna porcja? Lody to…
CZYTAJ

Zdrowe dziąsła, zdrowy organizm: dlaczego przyzębie jest takie ważne?

Krwawiące dziąsła to nie błahostka – mogą być oznaką poważnej choroby przyzębia, która wpływa na zdrowie całego organizmu. W Polsce…
CZYTAJ

Otyłość to choroba, nie wybór. Jak leczyć bez oceniania i uprzedzeń?

Otyłość to przewlekła choroba, a nie efekt braku silnej woli. Pomimo rosnącej świadomości społecznej, osoby chorujące na otyłość nadal spotykają…
CZYTAJ

Ile naprawdę kosztuje produkcja żywności? Think tank Żywność dla Przyszłości podsumowuje koszty środowiskowe i zdrowotne w nowym raporcie

Według danych FAO za rok 2023, globalna wartość ukrytych kosztów zdrowotnych i środowiskowych systemów rolno-spożywczych wynosi ok. 12,7 biliona dolarów,…
CZYTAJ

Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą – Polska nadal w cieniu suszy

17 czerwca obchodzimy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą – święto ustanowione przez ONZ, które ma przypominać o narastającym problemie…
CZYTAJ

Higiena jamy ustnej podczas leczenia nowotworu jamy ustnej

Rozpoznanie nowotworu jamy ustnej to ogromne wyzwanie dla chorego – zarówno emocjonalne, jak i fizyczne. Każdego roku ponad 4 tysiące…
CZYTAJ

Przystosowanie miast do zmian klimatu – Nowe regulacje dotyczące Miejskich Planów Adaptacji

Zmiany klimatu to jedno z największych wyzwań współczesnego świata, w tym także Polski. Z analiz Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego…
CZYTAJ

Mikroflora w jamie ustnej – mały ekosystem, wielkie znaczenie

Kiedy myślimy o mikroflorze, zwykle mamy na myśli jelita. Tymczasem równie złożony i ważny ekosystem mikroorganizmów funkcjonuje w naszej jamie…
CZYTAJ

Rola roweru i transportu publicznego w dążeniu do neutralności klimatycznej – Światowy Dzień Roweru 2025

Z okazji Światowego Dnia Roweru, obchodzonego 3 czerwca, warto przypomnieć o licznych korzyściach płynących z jazdy na rowerze. Raport Europejskiej…
CZYTAJ

29 maja to Światowy Dzień Układu Pokarmowego. Niestety, o mikrobiocie nadal wiemy zbyt mało

Z okazji Światowego Dnia Układu Pokarmowego eksperci zwracają uwagę na kluczową rolę mikrobioty jelitowej w utrzymaniu zdrowia człowieka. Ten złożony…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

Otyłość to choroba, nie wybór. Jak leczyć bez oceniania i uprzedzeń?

Otyłość to przewlekła choroba, a nie efekt braku silnej woli. Pomimo rosnącej…
CZYTAJ

29 maja to Światowy Dzień Układu Pokarmowego. Niestety, o mikrobiocie nadal wiemy zbyt mało

Z okazji Światowego Dnia Układu Pokarmowego eksperci zwracają uwagę na kluczową rolę…
CZYTAJ

Koniec z bólem i dyskomfortem: laserowe leczenie żylaków to Twoje rozwiązanie!

Żylaki to powszechny problem, który dotyka coraz więcej osób. Niezależnie od tego,…
CZYTAJ

Światowy Dzień Tarczycy: Niedoczynność i nadczynność tarczycy – co musisz wiedzieć?

Z okazji Światowego Dnia Tarczycy lek. Claude Mawa, specjalista medycyny rodzinnej Grupy…
CZYTAJ

Nadwaga a zdrowie: 4 nieoczywiste schorzenia związane z otyłością, które warto znać

22 maja przypada Europejski Dzień Walki z Otyłością. Z tej okazji warto…
CZYTAJ