Wypalenie zawodowe – kiedy zaczyna się problem?



Wypalenie zawodowe – kiedy zaczyna się problem? Wielu psychologów zgodnie twierdzi, że wypalenie zawodowe to jedna z chorób cywilizacyjnych XXI wieku. Wymagająca psychicznie praca i nadmiar obowiązków – to codzienność tysięcy Polaków. Początkowy zapał i chęć jak najlepszego wykonywania obowiązków często kończy się spadkiem motywacji i poczuciem skrajnego wyczerpania, zarówno psychicznego, jak i fizycznego.

Diagnoza: wypalenie zawodowe. Kiedy możemy mówić o tym, że dotyka nas ten problem? Jakie są pierwsze objawy, które powinny skłonić nas do działania? O sposobach radzenia sobie z wypaleniem zawodowym rozmawiamy z psycholog Pauliną Mikołajczyk z Centrum Medycznego Damiana.

Zjawisko wypalenia zawodowego to stosunkowo nowy problem społeczny, dotyczący zawodowego funkcjonowania człowieka. Jako pierwszy opisał je H.I. Freudenberg, definiując je jako „stan, który rozwija się powoli, przez dłuższy okres przeżywania długotrwałego stresu i angażowania całej energii życiowej i który w końcowym efekcie wywiera negatywny wpływ na motywację, przekonania i zachowanie”1.

Z kolei według innych badaczy – A.M. Pines i E. Aronsona „wypalenie jest stanem fizycznego, emocjonalnego i psychicznego wyczerpania powodowanego przez długotrwałe zaangażowanie w sytuacje, które są obciążające pod względem emocjonalnym”2. Jak widzimy, według obu zaprezentowanych definicji, wypalenie zawodowe silnie łączy się z długotrwale występującym stresem, pracą ponad siły oraz przejmującym uczuciem wyczerpania emocjonalnego. Ponadto, wypalenie zawodowe dotyczy szczególnie osób, których zawody związane są z niesieniem pomocy innym ludziom – tzw. zawodów społecznych (psycholog, lekarz, nauczyciel).

Wypalenie zawodowe to z jednej strony to niechęć do pracy, brak sił, poczucie wyczerpania, a z drugiej sytuacja, w której nie chcemy zwolnić, ani odpuścić, bo przecież „kto jak nie my” wykona tę pracę. Nie chcemy pokazać słabości i w ten sposób wpadamy w błędne koło. W tym miejscu warto podkreślić, że wypalenie zawodowe nie dotyczy osób przemęczonych, które mimo wysiłku czerpią z pracy przyjemność i satysfakcję. Problem zaczyna się w momencie, gdy praca zaczyna nas przerastać i mocno obciążać psychicznie i fizycznie –
komentuje psycholog Paulina Mikołajczyk z Centrum Medycznego Damiana.

Po czym poznać, że zmagamy się z wypaleniem zawodowym?

Wyróżniamy trzy etapy wypalenia zawodowego Pierwszy dotyczy wyczerpania emocjonalnego, co objawia się nadmiernym zmęczeniem i poczuciem zawodowego wyeksploatowania. Faza druga określana jest jako stadium depersonalizacji i cynizmu, które oznacza dystansowanie się do pacjentów, klientów czy współpracowników.

Ostatnie stadium charakteryzuje się przejmującym poczuciem braku osobistych osiągnięć i kompetencji związanych z pracą, którą wykonujemy. Skutkuje to negatywnym postrzeganiem siebie i własnych umiejętności oraz zaniżonym poczuciem osobistych dokonań.

Dodatkowo, do ogólnych objawów sygnalizujących, że możemy zmagać się z wypaleniem zawodowym należą m.in. chroniczne zmęczenie, bezsenność, poczucie lęku, brak chęci do pracy, utrata apetytu lub przeciwnie – objadanie się, problemy zdrowotne (np. trawienne), a także wycofanie i apatia.




Czy temu zjawisku można przeciwdziałać?

Przede wszystkim powinniśmy mieć świadomość, że wypaleniu zawodowemu można przeciwdziałać, dlatego warto stosować się do kilku wskazówek, a przede wszystkim szybko reagować, gdy nasze ciało wysyła nam niepokojące sygnały.

Balans to podstawa – starajmy się dbać o zachowanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym – w tym pomoże nam wygospodarowanie czasu na hobby czy spotkania z przyjaciółmi.

Ćwicz dla zdrowia ciała i ducha – dbanie o kondycję i regularny wysiłek fizyczny to sposób nie tylko na zgrabną i szczupłą sylwetkę, ale także metoda radzenia sobie ze stresem. Podczas treningów uwalniają się endorfiny, czyli hormony szczęścia, wprawiające nas w dobry nastrój.

Śpij dobrze – zdrowy sen pozwala ciału się regenerować i odpoczywać. Powinniśmy więc dbać nie tylko o odpowiednią długość snu, ale także o jego jakość. Przed snem przewietrzmy pokój, a gdy położymy się do łózka, nie używajmy już telefonów komórkowych i nie oglądajmy telewizji – urządzenia te emitują niebieskie światło, które utrudnia zasypianie i negatywnie wpływa na jakość snu.

Nie pracuj ponad siły – pamiętajmy aby dbać także o odpowiednią higienę pracy – nie bierzemy na siebie zbyt wielu obowiązków, którym nie jesteśmy w stanie sprostać, nie zostawajmy po godzinach – oczywiście, okazjonalnie może się to zdarzać, ale ważne żebyśmy nie dopuścili do sytuacji, gdy codziennie pracujemy po kilkanaście godzin, zamiast ośmiu.

Nie zapominaj o urlopie – aby efektywnie pracować, należy wypoczywać. Dotyczy to zarówno zwykłego dnia pracy, podczas którego powinniśmy co jakiś czas robić krótkie przerwy (krótki spacer, czy rozprostowanie nóg). Jednak przede wszystkim nie możemy zapominać o wakacjach. Wybierając się na urlop, pamiętajmy, że prawdziwie wypoczniemy dopiero wtedy, gdy wszystkie sprawy zawodowe zostawimy w biurze i nie będziemy obsesyjnie sprawdzać maili na wyjeździe.

Na koniec wskazówka – jeśli nasza praca przestaje sprawiać nam przyjemność, a my sami czujemy się nieszczęśliwi, wyczerpani i przepracowani – nie duśmy tego problemu w sobie. Czasem dobrze jest się zwierzyć zaufanej osobie, która patrząc z perspektywy będzie mogła nas wesprzeć, wysłuchać i zwrócić uwagę, że prawdopodobnie w danej chwili praca ma na nas negatywny wpływ. Inną, wartą rozważenia opcją jest rozmowa z psychologiem, który pomoże nam uporać się z problemem, ustalić swoje cele i granice, dzięki czemu praca nie będzie dla nas tak przytłaczająca – kończy psycholog Paulina Mikołajczyk z Centrum Medycznego Damiana.

1. S.M. Litzke, H. Schuh, Stres, mobbing i wypalenie zawodowe, GWP, Gdańsk 2007.
2. A.M. Pines, Wypalenie – w perspektywie egzystencjalnej, [w:] Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie, red. H. Sęk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 35; s. 32-57.

Słońce wrogiem młodej i gładkiej skóry! Dowiedz się co to jest fotostarzenie, dlaczego słońce „topi” kolagen i czy można temu zapobiec

Lato widać już na horyzoncie. Wszystkie portale, jak co roku o tej porze, obowiązkowo publikują „ABC bezpiecznego opalania”, a w…
CZYTAJ

Jak szybko zapuścić włosy? Najlepsze sposoby polecane przez trychologa

Długie, gęste włosy od zawsze były symbolem piękna i atrakcyjności. Dlatego nie dziwi fakt, że wiele osób pragnie zapuścić je…
CZYTAJ

E-papierosy a zdrowie. Sprawdź, jakie są fakty i mity na ten temat

Światowy Dzień Bez Tytoniu, obchodzony 31 maja, to doskonała okazja do zwrócenia uwagi na wpływ e-papierosów na zdrowie. W ostatnich…
CZYTAJ

Brwi pełne blasku: Dowiedz się, dlaczego laminacja jest nowym hitem w pielęgnacji brwi

Niektóre trendy w świecie urody są przełomowe, a laminacja brwi jest jednym z nich. Ta innowacyjna metoda pielęgnacji brwi zdobywa…
CZYTAJ

Dlaczego warto pójść do ginekologa na NFZ?

Opieka zdrowotna jest niezwykle istotna dla utrzymania naszego dobrostanu, a regularne wizyty u specjalistów są nieodzowne dla zapobiegania chorobom i…
CZYTAJ

Serum do twarzy z witaminą C

Witamina C wykazuje silne działanie przeciwutleniające. To oznacza, że chroni tkanki przed stresem oksydacyjnym. Regeneruje cerę i działa delikatnie rozjaśniająco.…
CZYTAJ

Niebieska żywność – poznaj najciekawsze przepisy z różnych zakątków świata! – Mule w śmietanie po norwesku

Niebieska żywność – wbrew nazwie nie oznacza jedzenia w odcieniach błękitu. To termin odnoszący się do pożywienia pochodzącego z mórz,…
CZYTAJ

Niebieska żywność – poznaj najciekawsze przepisy z różnych zakątków świata! – Morszczuk po baskijsku

Niebieska żywność – wbrew nazwie nie oznacza jedzenia w odcieniach błękitu. To termin odnoszący się do pożywienia pochodzącego z mórz,…
CZYTAJ

Niebieska żywność – poznaj najciekawsze przepisy z różnych zakątków świata! – Pieczony sandacz

Niebieska żywność – wbrew nazwie nie oznacza jedzenia w odcieniach błękitu. To termin odnoszący się do pożywienia pochodzącego z mórz,…
CZYTAJ

Niebieska żywność – poznaj najciekawsze przepisy z różnych zakątków świata! – Smażone krewetki królewskie

Niebieska żywność – wbrew nazwie nie oznacza jedzenia w odcieniach błękitu. To termin odnoszący się do pożywienia pochodzącego z mórz,…
CZYTAJ

Lato pod znakiem Gatta z nową kolekcją strojów kąpielowych

Dla mniejszego i większego biustu, figury w rozmiarze S oraz XL, fanek minimalistycznych rozwiązań i bardziej wyraźnych, wzorzystych printów -…
CZYTAJ

Torebki by Eva Opłotny – tak wyjątkowe, jak Ty!

Chcesz wyróżnić się w tłumie podobnie ubranych osób? Przed Tobą ważna uroczystość i chcesz zaskoczyć gości swoim wyczuciem stylu i…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

E-papierosy a zdrowie. Sprawdź, jakie są fakty i mity na ten temat

Światowy Dzień Bez Tytoniu, obchodzony 31 maja, to doskonała okazja do zwrócenia…
CZYTAJ

Dlaczego warto pójść do ginekologa na NFZ?

Opieka zdrowotna jest niezwykle istotna dla utrzymania naszego dobrostanu, a regularne wizyty…
CZYTAJ

Zawał serca: 60 minut, które decydują o życiu! Wszystko, co powinieneś wiedzieć o zawale serca

Na zawał serca każdego roku umiera w Polsce ok. 15 tys. osób.…
CZYTAJ

Upalne lato to wyzwanie dla organizmu. Czy wiesz na co narażone są Twoje oczy?

Na wakacyjne miesiące czekamy z utęsknieniem. W końcu to czas pięknej pogody,…
CZYTAJ

„Czarne złoto” dla zdrowia i urody – skarb polskiej natury. Co warto wiedzieć o borowinie?

#Borowina nazywana niekiedy „czarnym złotem” należy do jednego ze skarbów polskiej przyrody.…
CZYTAJ