Dopada znienacka wykorzystując spadek odporności, ścina z nóg, powoduje szereg nieprzyjemnych objawów, a także stwarza ryzyko groźnych dla zdrowia i życia powikłań. Grypa to infekcja, która co roku atakuje miliony Polaków. Jak zapobiec atakowi wirusa? Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest szczepionka, którą warto wykonać wczesną jesienią – informuje Światowa Organizacja Zdrowia. Co warto o niej wiedzieć i jak się przygotować do szczepienia?
Nie daj się zaskoczyć grypie! Zaszczep się!
Wczesna jesień to czas, kiedy każdy z nas powinien pomyśleć o szczepieniu. Głównym zagrożeniem jest grypa, czyli choroba zakaźna układu oddechowego wywołana przez wirusy z rodziny Orthomyxoviridae o typie A, B lub C. Wzmożona ilość zachorowań pojawia się w listopadzie oraz marcu. Choroba ma gwałtowny przebieg i towarzyszą jej wysoka gorączka, ból głowy, gardła, bóle mięśniowe oraz kostno-stawowe, dreszcze, kaszel, uczucie ogólnego rozbicia.
Zgodnie z danymi WHO, co roku na grypę zapada 5-10 proc. dorosłych i 20-30 proc. dzieci. Największe zagrożenie wirus grypy stanowi dla najmłodszych, osób w wieku podeszłym czy przewlekle chorych, u których wzrasta ryzyko powikłań grypopochodnych i śmierci. Główny Inspektorat Sanitarny podaje, że w Polsce w sezonie epidemicznym 2015/2016 zarejestrowano około 4 mln zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, ok. 16 tys. hospitalizacji i 140 zgonów z powodu powikłań pogrypowych, w różnym przedziale wieku.
Według informacji GIS, od kilku lat odsetek Polaków szczepiących się przeciwko grypie utrzymuje się na stałym, bardzo niskim poziomie – wynosi on ok. 3,7%.
Eksperci są zgodni, że podstawową i najbardziej skuteczną metodą na uniknięcie groźnych powikłań takich jak zapalenie płuc, oskrzeli lub zapalenie mięśnia sercowego oraz epidemii zachorowań jest szczepienie ochronne. Rutynowe szczepienie przeciwko grypie rekomendują instytucje takie jak m.in. The Centers for Disease Control & Prevention (Centra Kontroli i Prewencji Chorób, CDC), Komitet Doradczy do spraw Szczepień Ochronnych (Advisory Committee on Immunization Practices, ACIP) czy Światowa Organizacja Zdrowia.
Kto najbardziej narażony?
Choć szczepienie przeciwko grypie nie należy do kalendarza tzw. szczepień obowiązkowych, to jest zalecane i warto, aby zaszczepił się każdy. Według CDC przede wszystkim dotyczy to: dzieci od 6 miesiąca życia do 18 roku życia (szczególnie przebywających w żłobkach, przedszkolach, szkołach, gdzie ryzyko zarażenia wzrasta), osób starszych po 50 roku życia, kobiet w ciąży lub planujących ciążę, osób o skrajnej otyłości (wskaźnik masy ciała BMI wynosi 40 lub więcej), osób o obniżonej odporności (np. po przeszczepach), osób cierpiących na przewlekłe schorzenia płuc (np. astmę), choroby sercowo-naczyniowe, neurologiczne, hematologiczne, niewydolność nerek, cukrzycę, przebywających w domach opieki i innych ośrodkach opieki długoterminowej oraz osób pracujących w dużych skupiskach ludzi i często podróżujących.
Kiedy najlepiej się zaszczepić?
Szczepienie należy powtarzać co rok, co pozwala uzyskać optymalne zabezpieczenie przed wirusami. Specjaliści informują, że najlepiej szczepić się przed okresem o największej zachorowalności na grypę. Dlatego wczesna jesień – wrzesień lub październik – to najlepszy moment na takie działania.
Wirusy grypy ulegają szybkim i spontanicznym mutacjom, dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) każdego roku opracowuje raport informujący o najpopularniejszych w danym sezonie szczepach wirusa mogących prowadzić do największej ilości zachorowań i na podstawie tych prognoz opracowuje się szczepionkę.
Jak działa szczepionka?
Szczepienie w większości sytuacji zmniejsza ryzyko zachorowania oraz wystąpienia komplikacji, a w przypadku jeśli dojdzie do rozwoju infekcji ma ona bardzo łagodny przebieg. Klasyczna trójskładnikowa szczepionka przeciw grypie zawiera antygeny aktualnie występujących w środowisku szczepów wirusa typu A oraz B.
Po wykonaniu szczepienia organizm potrzebuje około 2-3 tygodni czasu, w tym okresie wytwarza niezbędne przeciwciała ochronne i nabywa odporność immunologiczną przeciwko wirusom, zmniejszając tym samym ryzyko zachowania na grypę w okresie jesienno-zimowym. Sezonowe szczepienia możemy wykonać odpłatnie w rejonowych przychodniach oraz stacjach sanitarno-epidemiologicznych.
Jakie są przeciwwskazania do szczepienia?
Mimo że nie ma leku ani szczepionki o 100 % skuteczności przeciwko wirusom grypy, to właśnie szczepienie jest najlepszą metodą przeciw grypie. Warunkiem jej skuteczności jest w dużej mierze właściwe przygotowanie. Lekarze przypominają, że pacjent przed szczepionką musi być przede wszystkim zdrowy.
Zdarza się bowiem, że krótko przed szczepieniem lub nawet 2 tygodnie po jej wykonaniu, zdążymy się już zarazić wirusem grypy, wtedy szczepionka nie gwarantuje ochrony. Z tego względu przed szczepieniem lekarz bada pacjenta i dopiero wówczas kwalifikuje go do szczepienia.
Przeciwwskazaniem do szczepionki są infekcje np. przeziębienie lub choroby podobne do grypy przebiegające z wysoką gorączką, a także: uczulenie na białko jaja kurzego (stanowi pożywkę do wykonania szczepionki) lub składniki szczepionki, występowanie działań niepożądanych po tego typu szczepionce w przeszłości (należy się zapoznać z jej aktualnym składem przed zabiegiem), zespół Guillaina-Barrégo (schorzenie neurologiczne), okres zaostrzenia przebiegu choroby przewlekłej oraz wiek poniżej 6 miesięcy.
Zamiast kolejek do lekarza test w domu
Alternatywą dla kolejek w przychodniach i rozwiązaniem, które pozwoli nam upewnić się, czy jesteśmy zdrowi i kwalifikujemy się do szczepienia są również domowe testy diagnostyczne np. Grand Med CRP test. Takie specjalne testy dostępne są w aptece, można je wykonać samemu w warunkach domowych, bez skierowania od lekarza.
Wystarczy jedynie nakłuć palec lancetem i pobrać kroplę krwi. Test CRP bada poziom białka C-reaktywnego, który w przypadku podwyższonych wartości może świadczyć o obecności stanu zapalnego w naszym organizmie. Odpowiedź uzyskujemy w ciągu 5 minut. Wynik badania w pierwszym przedziale, czyli poniżej 10 mg/l, oznacza fizjologiczne, prawidłowe stężenie białka C-reaktywnego (CRP).
Wartości powyżej 10 mg/l mogą wskazują na obecność infekcji bądź toczącego się stanu zapalnego. W takiej sytuacji należy skonsultować się z lekarzem celem badania klinicznego oraz rozszerzenia diagnostyki, aby wyjaśnić przyczyny podwyższonych wartości białka C-reaktywnego.
– Testy możemy zastosować przed planowanym szczepieniem zarówno u dzieci jak i u dorosłych, ponieważ pozwalają one w szybki sposób określić stężenie CRP. Należy pamiętać, iż poziom tego niezwykle czułego markera wzrasta często zanim pojawią się dolegliwości. Podwyższone wartości pomimo dobrego samopoczucia mogą świadczyć o groźnych dla naszego życia ogniskach zapalnych, a nawet nowotworach. Wynik badania zawsze warto omówić z lekarzem rodzinnym. Testy CRP rekomendujemy szczególnie w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych. Pomagają one odróżnić infekcję wirusową od bakteryjnej, a w związku z tym podjąć najskuteczniejsze leczenie choćby w kierunku antybiotykoterapii – mówi Amadeusz Pławski, przedstawiciel firmy Grand Med CRP test.
Czy można zachorować od szczepionki na grypę?
Nie ma takiej możliwości, by pacjent zachorował na grypę od szczepienia. Natomiast po szczepionce możliwe są efekty uboczne tzw. niepożądany efekt poszczepienny, z których niektóre przypominają objawy występujące przy grypie oraz przeziębieniu m.in. podwyższona temperatura, nudności, złe samopoczucie, ból głowy, stawów, mięśni, katar. Dolegliwości te mijają samoistnie i dość szybko.
Opis testu:
Grand Med CRP test to domowy test badający poziom białka C-reaktywnego, który pomaga sprawdzić, czy przyczyną infekcji są wirusy czy bakterie. Badanie wykonujemy pobierając samodzielnie kroplę krwi i mieszając ją ze specjalnym płynem. Nanosząc powstały roztwór na test uzyskujmy po 5 minutach wynik.
Jeśli wskazuje on poniżej 10 mg/l – nie ma powodu do obaw, jeśli w przedziale 10-30 ml/l najprawdopodobniej jest to infekcja wirusowa, natomiast jeśli pojawi się wynik w przedziale powyżej 30 mg/l z dużym prawdopodobieństwem możemy mieć do czynienia z infekcją bakteryjną. Wynik, który uzyskujemy w teście może również pomóc naszemu lekarzowi rodzinnemu w doborze odpowiedniego leczenia. Jednocześnie test chroni nas przed zbędnym zażywaniem antybiotyków np. w przypadku zwykłego przeziębienia.
