Borelioza – objawy i leczenie, choroba z Lyme, choroba wywołane przez kleszcze



W okolicach miejscowości Old Lyme, w stanie Connecticut w USA lekarze nie umieli dociec dlaczego znaczny procent mieszkańców latami cierpiał na dolegliwości stawowe, ustawiczne zmęczenie i szereg innych dolegliwości, których nie dawało się racjonalnie wytłumaczyć.

Jako oddzielna jednostka chorobowa o nieznanej przyczynie została opisana dopiero w 1977 roku przez lekarza… reumatologa. Upłynęło prawie 5 lat nim w 1982 zidentyfikowano tandem odpowiedzialny za chorobę prześladującą mieszkańców Lyme: drobnoustrój – wydłużoną i skręconą bakterię zwaną krętkiem i jej środek lokomocji – tzw. wektor, drobnego pajęczaka, żyjącego na liściach i w trawie – kleszcza (głównie rodzaju Ixodes).

Izolacji krętka z kleszcza dokonał naturalizowany Amerykanin Willy Burgdorfer. Świat medyczny uczcił odkrycie zagadkowej przyczyny choroby z Lyme, nadając nowo odkrytemu patogenowi nazwę Borrelia burgdorferi. Dziś znanych jest kilka innych gatunków rodzaju Borrelia odpowiedzialnych za boreliozę.

Obaj odkryci przez Burdgorfera sprawcy choroby z Lyme zasłużenie budzą fatalne skojarzenia. Na Borrelia burgdorferi, czyli spiralną bakterię gram-ujemną, spada ponure odium jej kuzyna – krętka bladego (Treponema pallidum), wywołującego kiłę, tak skutecznie komplikującego przez wieki problemy dynastyczne wielu rodów panujących w Europie.

Kleszcze budziły odruchowy strach nawet wtedy, gdy nie był znany ich udział w przenoszeniu szeregu chorób, zwanych dzisiaj chorobami odkleszczowymi. Budzi obrzydzenie ich zdolność do opijania się krwią ofiary: człowieka lub zwierząt i powiększania do monstrualnych rozmiarów z postaci prawie niewidocznej gołym okiem, zdolność do wkłuwania się w skórę ofiary tak skutecznie, że ich usunięcie jest możliwe często tylko po rozerwaniu i wreszcie umiejętność ścisłego przylegania do skóry podczas wędrówek po ciele ofiary, przed podjęciem decyzji: „Jemy tutaj”.

Amerykańscy producenci horrorów klasy B docenili przerażającą budowę i możliwości kleszczy i pozwolili ich gigantycznym mutantom zaatakować małe amerykańskie miasteczko – pędzące po chodnikach i dachach domów z klekotem swoich ośmiu nóg, kleszcze wielkości krabów, powodowały, że widzowie na wszelki wypadek podciągali nogi…

Prawdziwe „ludzkie” kleszcze, mimo że małe, a właściwie dlatego, że małe i niezauważalne, są równie niebezpieczne. Działają jak strzykawki: ssąc i tłocząc. Ubytek krwi, którą się żywią, nie jest dla ofiary niebezpieczny. Prawdziwe zagrożenie stanowią drobnoustroje, które z wydzieliną kleszcza wędrują „odwrotną pocztą” do żywiciela, razem z substancjami hamującymi krzepnięcie krwi i znieczulającymi (!).

Nim mały na początku posiłku kleszcz stanie się zauważalny, a jego obecność zamanifestuje w miejscu wkłucia jako swędzące lub piekące zaczerwienie (ok. 2 dni), ofiara może otrzymać ładunek różnorodnych drobnoustrojów wystarczający by spowodować kilka różnych chorób.

W przypadku, gdy człowiek jest zakażony przez kleszcza krętkiem i innymi drobnoustrojami, może zapaść na boreliozę i jej odkleszczową koinfekcję.

Choroba z Lyme jest często rozumiana szerzej jako borelioza przebiegająca z koinfekcjami: odkleszczowymi lub przeniesionymi inną drogą. Rozpoznanie chorób współistniejących jest klinicznie bardzo trudne.




Borelioza – objawy, przebieg

Borelioza jest chorobą atakujące różne narządy (wielonarządową), której objawy kliniczne wiążą się możliwością zajęcia skóry, stawów, układu nerwowego i serca. Choroba przebiega w sposób fazowy i nawrotowy, nieleczona stanowi ciąg zmian i objawów następujących w pewnej kolejności i mogących się powtarzać.

Wyróżniono postać boreliozy wczesną: zlokalizowaną i rozsianą oraz późną. Postać wczesna zlokalizowana daje objawy skórne. Wśród nich jest jedyny charakterystyczny wyłącznie dla boreliozy: rumień wędrujący, obserwowany niestety tylko w części przypadków.

Rumień wędrujący (patrz zdjęcie poniżej) jest rozszerzającą się plamą, typowo, z przejaśnieniem w środku, pojawiającą się w na ogół w 1-3 tyg. po ukąszeniu przez zakażonego kleszcza. Zmianom skórnym towarzyszyć mogą objawy w okolicy zmiany (świąd skóry, powiększone węzły chłonne) i niecharakterystyczne objawy ogólne (ból głowy, gorączka itd.).

Postać wczesna rozsiana, obok objawów skórnych charakteryzuje się  objawami neurologicznymi (np. zapalenie nerwu twarzowego, zapalenie mózgu), reumatologicznymi (zapalenie stawów), rzadziej objawami kardiologicznymi (zapalenie mięśnia sercowego lub zmiany w EKG). Postać późna rozsiana obejmuje zanikowe zmiany skóry – pojawiające się nawet do 10 lat po zakażeniu i przetrwałe lub nawracające zmiany neurologiczne i reumatologiczne.

Krętki boreliozy, tak jak ich kuzyn, krętek blady, są bakteriami neurotropowymi, co ułatwia im inwazję do układu nerwowego i prowadzić może do neuroboreliozy. Częstość objawów neurologicznych boreliozy dochodzi do 40 procent przypadków w postaci wczesnej rozsianej i późnej.

Objawy neuroboreliozy są wywołane przez obecność krętków i związane z tym procesy zapalne, toksyczne działanie ich metabolitów, także wspomniane mechanizmy autoimmunologiczne i istnienie bariery krew/mózg, oddzielającej „wydarzenia” w centralnym układzie nerwowym od układu krążenia.

Pokolenie Z a kryzys zdrowia psychicznego: dlaczego młodzi Polacy odczuwają największy niepokój?

Coraz częściej w mediach oraz przestrzeni publicznej słowo dobrostan odmieniane jest przez wszystkie przypadki. To dobry znak, przede wszystkim dla…
CZYTAJ

SAD – choroba afektywna sezonowa (Seasonal Affective Disorder), czyli sezonowy spadek nastroju. Na czym polega i jak sobie z nim radzić?

Jesień i zima to dla wielu z nas trudniejszy czas. Krótszy dzień, mniejsza ilość światła słonecznego i zaburzony rytm dobowy…
CZYTAJ

Jak era cyfrowa wpływa na wzrok? Jak rozwijają się choroby oczu? Profilaktyka i leczenie chorób oczu z okazji Światowego Dnia Wzroku

Współczesny człowiek spędza średnio kilka godzin dziennie przed ekranami urządzeń elektronicznych, co prowadzi do nadmiernego obciążenia narządu wzroku, zaburzeń akomodacji…
CZYTAJ

Odnowiona linia produktów do pielęgnacji skóry ageLOC Tru Face od marki Nu Skin

Linia kosmetyków do pielęgnacji uwzględniająca holistyczne podejście do procesu starzenia, zaprojektowana specjalnie w celu zwalczania widocznych oznak starzenia się skóry.…
CZYTAJ

„I żyli długo… Ale czy szczęśliwie?” Stowarzyszenie mali bracia Ubogich rusza z akcją promującą Program „Obecność”

Czy bohaterowie ulubionych baśni z dzieciństwa naprawdę żyli długo i szczęśliwie? To pytanie stało się inspiracją dla najnowszej akcji Stowarzyszenia…
CZYTAJ

Trening mózgu, a nie tylko ciała. Dlaczego tak trudno nam wytrwać w aktywności fizycznej?

„Od jutra zacznę biegać”. „Od poniedziałku siłownia”. „Od nowego roku zmiana nawyków”. Większość z nas zna te obietnice aż za…
CZYTAJ

Leki w naszych wodach, czyli jak oczyszczalnie radzą sobie z farmaceutykami i jaki jest ich wpływ na środowisko?

15 lat śledzenia leków w środowisku przez ekspertów z IOŚ-PIB: najnowsze fakty Woda jest podstawowym zasobem niezbędnym do życia, a…
CZYTAJ

Światowy Dzień Onkologii – dlaczego tak ważna jest szybka diagnoza, co oznacza kompleksowe leczenie w onkologii i na czym polega szybka terapia onkologiczna

4 października przypada Światowy Dzień Onkologii, który przypomina o znaczeniu wczesnej diagnostyki, niezwykle istotnej w skutecznym leczeniu nowotworów. Nowotwory złośliwe…
CZYTAJ

Startuje 14.edycji kampanii Dotykam=Wygrywam ze znanymi ambasadorkami

ReCYCling, BIUSTOpogadanka, BIUSTOapka, BIUSTObus – te fantastyczne zwroty stworzyła kobieta z miłości do kobiet. 1 dnia października, miesiąca świadomości raka…
CZYTAJ

Zdrowie Polaków w czterech perspektywach Chirurg onkolog, dietetyk kliniczny, psychoonkolog i fizjoterapeuta prognozują zmiany w opiece nad pacjentami w ciągu najbliższych 10 lat

Możliwe, że za dziesięć lat częściej będziemy spotykać się w szpitalnych poczekalniach niż w centrach handlowych. Polskie społeczeństwo starzeje się,…
CZYTAJ

Chrapanie i bezdech senny. Kiedy warto zgłosić się do specjalisty?

Głośne chrapanie, poranne zmęczenie, kłopoty z koncentracją – to mogą być objawy obturacyjnego bezdechu sennego (OBS). Choć często te sygnały…
CZYTAJ

Ponad 70 stanowisk z poradami, badaniami – Centralny Klub Pacjenta na Stadionie Śląskim 16 października – bezpłatny dzień zdrowia i wiedzy dla każdego

Fundacja „Z sercem do Pacjenta” zaprasza mieszkańców Śląska – i nie tylko – na wydarzenie, które łączy w sobie troskę…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

Pokolenie Z a kryzys zdrowia psychicznego: dlaczego młodzi Polacy odczuwają największy niepokój?

Coraz częściej w mediach oraz przestrzeni publicznej słowo dobrostan odmieniane jest przez…
CZYTAJ

SAD – choroba afektywna sezonowa (Seasonal Affective Disorder), czyli sezonowy spadek nastroju. Na czym polega i jak sobie z nim radzić?

Jesień i zima to dla wielu z nas trudniejszy czas. Krótszy dzień,…
CZYTAJ

Jak era cyfrowa wpływa na wzrok? Jak rozwijają się choroby oczu? Profilaktyka i leczenie chorób oczu z okazji Światowego Dnia Wzroku

Współczesny człowiek spędza średnio kilka godzin dziennie przed ekranami urządzeń elektronicznych, co…
CZYTAJ

Trening mózgu, a nie tylko ciała. Dlaczego tak trudno nam wytrwać w aktywności fizycznej?

„Od jutra zacznę biegać”. „Od poniedziałku siłownia”. „Od nowego roku zmiana nawyków”.…
CZYTAJ

Światowy Dzień Onkologii – dlaczego tak ważna jest szybka diagnoza, co oznacza kompleksowe leczenie w onkologii i na czym polega szybka terapia onkologiczna

4 października przypada Światowy Dzień Onkologii, który przypomina o znaczeniu wczesnej diagnostyki,…
CZYTAJ