Twoje dziecko trudno nawiązuje kontakty? To nieśmiałość a może… autyzm?



Twoje dziecko trudno nawiązuje kontakty? To nieśmiałość a może… autyzm? Każdy rodzic chciałby, żeby jego dziecko było zdrowe, szczęśliwe i bezpieczne. Dlatego z troską obserwujemy jego rozwój. Szczególną uwagę zwracamy na zachowanie swojej pociechy – czy dziecko jest otwarte, uśmiechnięte, kontaktowe. Co jednak w sytuacji, kiedy maluch mówi mało jak na swój wiek lub wcale, trudno nawiązuje relacje czy żyje w tzw. „swoim świecie”? Takie zachowania niektórzy rodzice tłumaczą nieśmiałością a mogą to być objawy autyzmu. Specyfikę tego problemu wyjaśnia psycholog Marta Kobylińska z Centrum Medycznego Damiana.

Autyzm nie jest chorobą psychiczną, więc czym?

Twierdzenie, że autyzm jest chorobą psychiczną jest dla wielu osób bardzo krzywdzące i zwyczajnie nieprawdziwe. Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju związanym z nieprawidłową pracą mózgu. Symptomy nieprawidłowości rozwoju ujawniają się zazwyczaj do ukończenia trzeciego roku życia. Autyzm może mieć różny stopień nasilenia, przez co mniej lub bardziej rzutuje na funkcjonowanie danej osoby – często posługujemy się określeniem spektrum zaburzeń autystycznych (ASD – Autistic Spectrum Disorder) – komentuje mgr Marta Kobylińska, psycholog z Centrum Medycznego Damiana.

Najczęściej pierwszym i zwracającym uwagę rodziców symptomem jest to, że dziecko nie nawiązuje z nimi kontaktu, nie uśmiecha się do nich, sztywnieje gdy się je podnosi, nie gaworzy, a potem nie mówi lub mowa jest niedostatecznie rozwinięta. Wtedy ważne jest, by jak najszybciej zdecydować się na kontakt z psychologiem czy lekarzem pierwszego kontaktu.

Do głównych problemów osób dotkniętych autyzmem należą trudności w zakresie nawiązywania i utrzymywania relacji społecznych, porozumiewania się czy wyobraźni. Często także przejawiają oni tendencję do powtarzających się, sztywnych wzorców zachowań np.: spędzają długi czas układając puzzle, obserwując właściwości przedmiotów, kolekcjonując je, szeregując czy zbierając nietypowe rzeczy.

Autyzm – jedno zaburzenie w wielu odsłonach

Zaburzenia ze spektrum autyzmu oraz ich natężenie w poszczególnych sferach życia jest bardzo indywidualne. A to oznacza, że każde dziecko, u którego zdiagnozowano autyzm jest inne – nie ma jednego ustalonego schematu przebiegu tych nieprawidłowości. Nie jest to choroba i nie da się go wyleczyć, ale ważne jest, by jak najwcześniej podjąć terapię, dzięki której możliwe będzie kształtowanie tych umiejętności dziecka, których rozwój nie jest prawidłowy. Podjęcie leczenia to jedyna szansa na samodzielne funkcjonowanie w codziennym, dorosłym życiu.

Stopień nasilenia zaburzeń może być bardzo różny – mogą to być poważne problemy związane z unikaniem kontaktu fizycznego czy wzrokowego, silne/nieadekwatne reagowanie na bodźce, brak rozwoju mowy czy trudności w nauce, po mniej dotkliwe i nasilone objawy obejmujące zazwyczaj trudności z adekwatnym reagowaniem w sytuacjach społecznych, kłopoty z rozpoznawaniem emocji i zachowania innych osób, dosłowność rozumienia mowy, np. żartów, przenośni itd. – komentuje mgr Marta Kobylińska, psycholog w Centrum Medycznego Damiana.

Autyzm – jakie jest jego podłoże?

Do tej pory nie ma naukowego potwierdzenia nt. przyczyn występowania autyzmu. Wskazuje się jednak na czynniki, które mogą mieć wpływ na pojawienie się tego zaburzenia, jak np. podatność genetyczna oraz czynniki środowiskowe, nieprawidłowości w przemianach metabolicznych, zaburzenia okresu prenatalnego i porodu np. infekcje matki w czasie ciąży, przyjmowane przez nią leki, ekspozycja na niektóre substancje chemiczne tj. ołów czy rtęć.

W internecie możemy natrafić na informacje o badaniach z lat 90. ubiegłego wieku, które sugerują, że autyzm wywoływany jest przez szczepionki. Jednak najnowsze badania prowadzone w różnych ośrodkach, w różnych miejscach świata jednoznacznie nie wykazują związku pomiędzy szczepieniem dzieci, a występowaniem zaburzeń ze spektrum autyzmu – komentuje mgr Marta Kobylińska, psycholog w Centrum Medycznym Damiana.




Diagnoza i terapia autyzmu

Autyzm, czy szerzej spektrum zaburzeń autystycznych jest stanem, z którego nie można się wyleczyć – nie mija z wiekiem. Jednak jego natężenie można zmniejszać, dzięki stosowaniu metod terapeutycznych. Tak jak wiele jest odmian autyzmu, tak samo wiele jest metod pracy z osobami dotkniętymi tym zaburzeniem.

Do dwóch głównych nurtów w terapii dzieci ze spektrum autyzmu należy podejście behawioralne oraz rozwojowe.

– Podejście behawioralne zakłada, że człowiek uczy się przez konsekwencje swoich działań lub naśladuje innych. Terapia w tym nurcie skupia się na nagradzaniu zachowań prawidłowych (akceptowalnych społecznie) oraz wygaszaniu nieprawidłowych (nieakceptowanych społecznie). Warto jednak zaznaczyć, że wyciszanie pewnych reakcji oparte jest na braku nagrody, a nie wymierzaniu kary. Terapia zakłada stosowanie się do sztywnych reguł i procedur oraz monitorowanie postępów.

– Podejście rozwojowe oparte jest na założeniu, że człowiek uczy się poprzez kontakty i interakcje z innymi ludźmi. Ze względu na to, że dzieci autystyczne mają duże trudności w nawiązywaniu relacji z otoczeniem, pierwszym etapem terapii jest wykształtowanie indywidualnego systemu komunikacji w połączeniu z odpowiednim motywowaniem, które sprawi, że osoba z autyzmem będzie chciała się uczyć i w ten sposób kształtować rozwój swoich umiejętności interpersonalnych.

Istnieje również wiele terapii wspierających, które wykorzystuje się w zależności od rodzaju i nasilenia objawów są to m. in.: hipoterapia, arteterapia, treningi słuchowe np. Metoda Tomatisa, integracja sensoryczna. Ponieważ z autyzmem sprzężone są często różne dolegliwości np. fizyczne to ważne jest aby oddziaływania terapeutyczne obejmowały też różne obszary począwszy od pracy z psychologiem, pedagogiem, logopedą do opieki psychiatrycznej czy lekarzy innych specjalizacji.

Aktualne badania wskazują, że ok. 10-15% dzieci ze spektrum autyzmu ma szansę w dużym stopniu na samodzielne funkcjonowanie w przyszłości. Osoby z małym nasileniem objawów autyzmu są zdolne do tego, by pracować, zakładać rodziny i funkcjonować w społeczeństwie. W tym celu konieczne jest jednak podjęcie odpowiedniej i najlepiej jak najwcześniejszej terapii – bez odpowiednich działań usprawniających i wspomagających rozwój autyzm może być przyczyną poważnej niepełnosprawności.

Wiek to tylko liczba. Stulatek opuścił szpital po zawale w doskonałym stanie

Na Oddział Kardiologiczny American Heart of Poland Szpitala Specjalistycznego im. Edmunda Biernackiego w Mielcu trafił pacjent z rozległym zawałem serca,…
CZYTAJ

Przejrzeć na oczy. Zaćma – kto na nią choruje, czy da się jej uniknąć i jak wygląda współczesne leczenie?

Zaćma to choroba, o której słyszał niemal każdy, ale wciąż budzi wiele pytań i wątpliwości. Czy da się jej uniknąć?…
CZYTAJ

Dzień Polskiej Żywności – smak tradycji, odpowiedzialność za przyszłość

25 sierpnia obchodzimy Dzień Polskiej Żywności – to dobry moment, aby przypomnieć sobie, jak ogromne znaczenie ma to, co jemy,…
CZYTAJ

Wszystko co warto wiedzieć o cholesterolu – jakie są normy, kiedy się badać?

Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Problem pojawia się wówczas, gdy jego stężenie we krwi przekracza normy, a nadmiar…
CZYTAJ

Pielęgnacja skóry wymagającej regeneracji Perfekcyjny skin care późnym latem

Wakacje dobiegają końca. Relaksujące kąpiele w morzu, blask letniego słońca i górski wiatr. To, co latem kochałyśmy najbardziej, dla naszej skóry…
CZYTAJ

Językowe SOS przed powrotem do szkoły. Jak pomóc dziecku, gdy ma zaległości w angielskim?

Podczas wakacji uczniowie tracą od 17 do 34% wiedzy zdobytej w roku szkolnym.1 Najbardziej odczuwalne są braki w przedmiotach wymagających…
CZYTAJ

Dieta stołu rodzinnego – tak czy nie?

Wspólne posiłki to nie tylko czas budowania więzi rodzinnych – to również naturalna okazja do nauki przez obserwację. Dzieci, uczestnicząc…
CZYTAJ

Próchnica nie pyta tylko o to, czy myjesz zęby. Pyta, co jesz i jak często to robisz

Mycie zębów dwa razy dziennie to ważny nawyk – ale sam w sobie nie wystarczy. Próchnica potrafi zaatakować nawet wtedy,…
CZYTAJ

Wakacyjna dieta malucha – jak na urlopie nie zapomnieć o zdrowym żywieniu dzieci?

Lato, wyjazdy i luźniejszy rytm dnia sprzyjają rozluźnieniu codziennych zasad – także tych żywieniowych. To naturalne, że wakacyjny czas rządzi…
CZYTAJ

Żeglarska Akcja Badania Akwenów (ŻABA) – IOŚ-PIB wspiera żeglarzy w monitoringu mazurskich jezior

Od maja 2025 r. żeglarze przeprowadzili już ponad 100 pomiarów przejrzystości wód jezior na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Wszystko to…
CZYTAJ

Tętno jako wskaźnik wydolności układu krążenia – dlaczego ma tak ważne znaczenie? Co oznacza i jak je prawidłowo badać?

Tętno to jeden z najprostszych sposobów, by sprawdzić, jak pracuje nasze serce. - To liczba uderzeń serca na minutę, która…
CZYTAJ

Upały – jak sobie radzić? Porady internisty

Trwa pierwsza wakacyjna fala upałów w Polsce. Jak radzić sobie z ekstremalnymi temperaturami i uniknąć niebezpiecznego dla zdrowia udaru cieplnego?…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

Wiek to tylko liczba. Stulatek opuścił szpital po zawale w doskonałym stanie

Na Oddział Kardiologiczny American Heart of Poland Szpitala Specjalistycznego im. Edmunda Biernackiego…
CZYTAJ

Przejrzeć na oczy. Zaćma – kto na nią choruje, czy da się jej uniknąć i jak wygląda współczesne leczenie?

Zaćma to choroba, o której słyszał niemal każdy, ale wciąż budzi wiele…
CZYTAJ

Wszystko co warto wiedzieć o cholesterolu – jakie są normy, kiedy się badać?

Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Problem pojawia się wówczas, gdy…
CZYTAJ

Tętno jako wskaźnik wydolności układu krążenia – dlaczego ma tak ważne znaczenie? Co oznacza i jak je prawidłowo badać?

Tętno to jeden z najprostszych sposobów, by sprawdzić, jak pracuje nasze serce.…
CZYTAJ

Upały – jak sobie radzić? Porady internisty

Trwa pierwsza wakacyjna fala upałów w Polsce. Jak radzić sobie z ekstremalnymi…
CZYTAJ