Świadomy konsument – Silikony
Silikony, czyli pochodne krzemowe, znalazły zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, spożywczym czy w medycynie. Są niezwykle popularne, jednak z punktu widzenia konsumenta, wciąż niewiele wiadomo o ich właściwościach i bezpieczeństwie.
Krzem, jest produktem wyjściowym, służącym do uzyskania silikonów. Obok atomu krzemu, te wielkocząsteczkowe związki, zawierają także atom tlenu. Ze względu na stopien polimeryzacji, mogą tworzyć lotne ciecze niskiej masie lub żywice silikonowe o ultra wysokiej masie cząsteczkowej.
Do głównych właściwości silikonów należy ich wysoka wytrzymałość na temperaturę, łatwość tworzenia emulsji. Większość jest nierozpuszczalna w wodzie, zatem trudno je usunąć za pomocą delikatnych środków. Ze względu na ich wyjątkowe właściwości oraz łatwość we wprowadzaniu do receptur, silikony mogą pełnić wielorakie funkcje wykorzystywane w kosmetyce. Na samym początku były stosowane ze względu na zmniejszanie bielenie emulsji. Później odkryto ich dodatkowe właściwości.
Zastosowanie silikonów w kosmetyce
Przede wszystkim, silikony są substancjami błonotwórczymi, zmniejszającymi odparowywanie wody przez efekt okluzyjny, tzn. tworzą cienką warstewkę na powierzchni skóry, a więc zapobiegają jej odwodnieniu, jednocześnie utworzony film ochronny jest trudny do usunięcia oraz cechujący się wysoką odpornością chemiczną i termiczną. Wykazują one działanie nawilżające, zmiękczające i wygładzające.
Ponadto, ułatwiają rozprowadzanie kosmetyków na skórze, szczególnie środków promieniochronnych. Ponadto, współdziałają z substancjami aktywnymi zawartymi w preparacie bez oddziaływania na nie, poprawiając ogólną jego estetykę. Są dobrze tolerowane, dają przyjemny natychmiastowy efekt wygładzenia i delikatności skóry. W przeciwieństwie do olejów mineralnych, nie powodują uczucia lepkości czy tłustości i nie wpływają na zaburzenia gospodarki cieplnej organizmu.
Znalazły zastosowanie w kosmetyce kolorowej m.in. w tuszach do rzęs poprawiają ich własności użytkowe, a zastosowanie ich w podkładach, przedłuży jego trwałość. Warto podkreślić, że podkłady bezolejowe (np. podkłady w kompakcie) przeznaczone dla cery tłustej, zawierają niekomedogenne, czyli nieblokujące kanałów i niepowodujące powstawania zaskórników, pochodne silikonu.
W lakierach do paznokci silikony zwiększają zdolność przylegania. Ponadto w kosmetyce pielęgnacyjnej stosowane są w środkach do demakijażu, ułatwiając usuwanie zanieczyszczeń z powierzchni skóry. Znajdziemy je także w kremach, balsamach, preparatach do golenia. Silikony znalazły zastosowanie w kosmetykach kondycjonujących włosy. Zapewniają efekt łatwości rozczesywania i układania włosów, a także, dzięki właściwościom antystatycznym, substancje te zabezpieczą przed elektryzowaniem się i nadadzą piękny połysk.
Dlaczego silikony są źle postrzegane?
Głównym zadaniem kosmetyku jest szeroko rozumiana pielęgnacja. Ponieważ silikony pozostają na skórze w postaci wodoodpornej warstwy, uniemożliwiają przenikanie substancji aktywnych, w związku z czym, pielęgnacja i odżywienie skóry ogranicza się do działania na powierzchni naskórka, czy włosa. Same w sobie nie wykazują właściwości odżywczych. Ponadto, większość stosowanych silikonów jest nierozpuszczalna w wodzie, co utrudnia ich usuwanie z powierzchni i wymaga użycia cięższych detergentów, które mogą uszkadzać warstwę lipidową skóry, np. SLS – Sodium Lauryl Sulfate.
Silikony, ze względu na swoje właściwości, w produktach do pielęgnacji skóry i w środkach promieniochronnych, konkurują w widoczny sposób z olejami, woskami i innymi tłuszczami i mogą częściowo lub całkowicie, wyeliminować je z wielu receptur kosmetycznych.
Artykuł przygotowany przy współpracy z redakcją DOZ.pl
Piśmiennictwo:
- W. Malinka. Zarys chemii kosmetycznej. Volumed Wrocław 1999, wyd. I.
- Glinka R. receptura kosmetyczna. Oficyna Wydawnicza MA. Łódź 2003, wyd. I.
- Krzyżostan M., Drzazga E. Bezpieczny kosmetyk, niekoniecznie EKO. Laborant 2013; 6: 22-25.
- Chemical Review. Silikony. 22.04.2007