Lek leczy a suplement diety?
W ostatnich latach w Polsce notuje się permanentny spadek udziału w rynku sprzedaży aptecznej leków OTC (dostępne w aptece bez recepty), w stosunku do tzw. suplementów diety.
Wg danych IMS Health (firma badająca rynek), gdy porównamy udziały obu typów preparatów, analizując ich sprzedaż w latach 2006-2012, W 2006r. udział leków OTC wynosił 85,1%, podczas gdy w 2012r. już tylko 76,4%.
Pomimo tak dynamicznego wzrostu sprzedaży suplementów diety, wielu Polaków nadal ma wyraźne problemy z odróżnieniem suplementów diety od leków. Czym więc jest lek, a czym suplement diety?
Co to jest lek?
Lek jest substancją lub mieszaniną substancji, która posiada właściwości zapobiegania lub leczenia chorób. Aby produkt leczniczy mógł być wprowadzony do obrotu, jego producent musi spełnić szereg wymagań i następnie złożyć odpowiednią dokumentację do Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.
Producent leku musi przedstawić m.in. szczegółowe dane ilościowe i jakościowe leku oraz wszystkich jego składników, opisy metod kontroli stosowanych w procesie wytwarzania, wyniki badań (jakościowych, biologicznych, mikrobiologicznych, farmakologicznych, toksykologicznych, klinicznych), a także wyniki różnorodnych testów (w zakresie zawartych w leku substancji) oraz testów przeprowadzanych w poszczególnych etapach procesu produkcji.
Te wszystkie wymogi mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa osobie stosującej lek oraz potwierdzenie leczniczych czy też profilaktycznych właściwości produktu. Tak więc lek – ma za zadanie leczyć.
Suplement diety:
Suplement diety to środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Jest on tak naprawdę skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.
Aby wprowadzić tego typu produkt do obrotu, wystarczy jedynie powiadomić Główny Inspektorat Sanitarny i przedstawić mu projekt etykiety umieszczony na produkcie.
W Polsce suplementację diety stosuje już 35,4% kobiet i 28,8% mężczyzn, a rynek ten nadal rośnie. Wg danych IMS Health, w pierwszym półroczu 2013r. wartość sprzedaży tego typu preparatów wyniosła ponad 292 mln euro i tym samym była aż o 45,3 mln euro wyższa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Jaki jest cel stosowania suplementów diety?
Jaki jest cel stosowania suplementów diety? W odróżnieniu od leków, które posiadają właściwości zapobiegania lub leczenia chorób, suplementy diety jedynie wspierają proces zaspokajania zapotrzebowania organizmu na odpowiednie witaminy, składniki mineralne i inne tego typu substancje.
Jak słusznie zauważa ekspert, prof. dr hab. n. med. Małgorzata Kozłowska – Wojciechowska,
suplement diety „to preparat dostarczający składników odżywczych, którego celem jest uzupełnienie niedoboru. Ale pod jednym warunkiem – wiemy, że mamy taki niedobór”.
Tymczasem aż 49% pacjentów przyjmuje suplementy z rekomendacji farmaceutów, jednakże większość nie wie w jakim celu. 55% lekarzy zaleca stosowanie suplementów diety niesłusznie przypisując im właściwości produktów leczniczych, niezgodnie ich definicją.
Preparaty suplementacyjne:
Niepokoić może też fakt, że aż 89% pacjentów nie informuje lekarza o przyjmowanych przez nich suplementach diety. Wiele z przyjmowanych przez nas preparatów suplementacyjnych może wchodzić w interakcje z przepisanymi przed lekarza lekami czy innymi suplementami.
Przyjmując wiele preparatów jednocześnie może też łatwo dojść do przedawkowania któregoś ze składników. Aktualnie oferowane preparaty rzadko są jednoskładnikowe – witaminy i minerały obecne w przyjmowanych przez nas preparatach, a także w diecie, kumulują się.
Przykładem może być sytuacja kobiet w ciąży, która jest szczególnie niebezpieczna ze względu to, że przekroczenie zalecanej dawki spożycia substancji odżywczych może się okazać wyjątkowo negatywne w skutkach dla zdrowia dziecka.
Badania Hamułki i wsp. wykazały, iż 22% badanych kobiet w czasie ciąży stosowało kilka preparatów jednocześnie, dostarczając zbyt dużych ilości, zwłaszcza witaminy A, D, B1, B6 oraz jodu i żelaza.
Badania Jarosza i wsp. wykazały, iż 36% badanych kobiet ciężarnych przyjmowało duże dawki kwasu foliowego (1200-1400μg dziennie), co wynikało z jednoczesnego przyjmowania kilku preparatσw.
Przykład stosowania preparatσw suplementacyjnych przez kobiety w ciąży nie jest odosobniony podobna sytuacja wystκpuje w sektorze preparatσw dla dzieci, dorosłych i osób starszych.
W związku z powszechną, niewłaściwą interpretacją definicji suplementów diety i leków oraz mylnym postrzeganiem
przeznaczenia i właściwości suplementacji, kluczową kwestią staje się edukacja konsumentów. Konsumenci powinni każdorazowo upewniać się czy mają do czynienia z lekiem, czy suplementem diety, powinni być świadomi i wiedzieć co przyjmują oraz jakie to może wywołać skutki.
„-Chcemy żeby Pacjenci czuli się poinformowani i bezpieczni w swoich wyborach. Sięgając po lek pacjent powinien być przekonany o jego skuteczności i bezpieczeństwie, dlatego podejmujemy dialog z pacjentami, lekarzami i farmaceutrami – komentował spotkanie prasowe „Lek leczy a suplement diety?” dr Cezary Paluch, Prezes Bionorica Polska Sp. z o.o.
Bionorica jest światowym liderem wśród leków pochodzenia naturalnego o udokumentowanej skuteczności klinicznej. Wprowadzając fitoinzynierię (ang. phytoneering) Bionorica ugruntowała podstawy dla nowej, przyszłościowej dziedziny naukowej. Fitoinżynieria to połączenie olbrzymiego potencjału leczniczego substancji naturalnych (phytos) z wiedzą i metodami stosowanymi w nowoczesnych badaniach farmakologicznych (engineering). Firma stara się uświadamiać, jak wielką wartość i skuteczność mają leki roślinne. Daje pacjentom możliwość wykorzystania leczniczej mocy natury w postaci doskonale przebadanych, dostępnych wyłącznie w aptekach leków.