Jaka jest skala marnotrawstwa żywności w Polsce?



Jaka jest skala marnotrawstwa żywności w Polsce? Gdzie są największe straty? Wyniki badań projektu PROM. Są już długo oczekiwane wyniki badań w projekcie PROM.

Zespoły badawcze Instytutu Ochrony Środowiska-Państwowego Instytutu Badawczego i Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, zaangażowane w realizację przełomowego w Polsce projektu PROM, zaprezentowały długo oczekiwane wyniki pierwszych badań, których celem jest oszacowanie skali marnowania żywności w Polsce.

Z badań i analiz przeprowadzonych przez ekspertów wynika, że na etapach produkcji, przetwórstwa, dystrybucji i konsumpcji w Polsce rocznie marnuje się prawie 5 milionów (4 840 946) ton żywności. Najwięcej marnują jej konsumenci – aż 60%, czyli blisko 3 mln (2 917 775) ton wyrzucanej żywności pochodzi z gospodarstw domowych. Produkcja i przetwórstwo odpowiadają łącznie za 30% (1 503 110 ton) strat. Projekt PROM to przełomowa i pionierska inicjatywa badawcza w Polsce.

Otrzymane wyniki wskazują, że produkcja podstawowa (rolnicza) odpowiada za ok. 15% marnowanej żywności w całym łańcuchu żywnościowym, również przetwórstwo jest odpowiedzialne za straty na zbliżonym poziomie ok. 15%. Niewielka ilość, w stosunku do pozostałych ogniw, marnuje się natomiast podczas transportu i magazynowania – to mniej niż 1%. Handel odpowiada za straty na poziomie ok. 7% a gastronomia niewiele powyżej 1%. Najwięcej żywności marnują jednak konsumenci, aż 60% wyrzucanego jedzenia pochodzi z gospodarstw domowych.

– W Polsce w każdej sekundzie przez cały rok wyrzucanych do kosza jest blisko 153 kilogramy żywności w całym łańcuchu żywnościowym, a aż 92 kg w polskich domach. To tak jakby każdego dnia, przez cały rok, w każdej sekundzie Polacy tylko w swoich domach wyrzucali 184 bochenki chleba – wylicza Robert Łaba – kierownik zadania w projekcie, IOŚ-PIB.

To pokazuje, jak ważna jest nasza odpowiedzialność w domach na co dzień, a co za tym idzie świadomość tego, że niewielkim wysiłkiem możemy ograniczyć marnowanie jedzenia. Gospodarstwa domowe, których mieszkańcy mają większe umiejętności i doświadczenie w planowaniu zakupów, robieniu ich zgodnie z założeniami oraz przygotowywaniu zaplanowanych posiłków, marnują mniej żywności.




Pierwsza taka inicjatywa badawcza w naszym kraju

Projekt PROM pt.: „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności” (PROM), jest częścią strategicznego programu badań naukowych i prac rozwojowych GOSPOSTRATEG, finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Realizuje go konsorcjum w składzie: Federacja Polskich Banków Żywności, Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa i Polskie Towarzystwo Technologów Żywności. Celem badań realizowanych w pierwszej, badawczej fazie projektu przez dwa zespoły ekspertów (IOŚ-PIB, SGGW) było oszacowanie ilości marnowanej żywności w Polsce w całym łańcuchu żywnościowym, zbadanie jakie są tego przyczyny oraz kierunki zagospodarowania strat.

Nie wszystkie sektory zostały objęte badaniami, a w ogniwach transportu, handlu i gastronomii wyniki mogą być niepełne ze względu na zbyt małą próbę badawczą i trudności z pozyskaniem wiarygodnych danych. Są to jednak pierwsze tego rodzaju badania przeprowadzone w Polsce, które wskazują kierunek działań, jakie powinny zostać podjęte w naszym kraju, aby w sposób efektywny przeciwdziałać marnowaniu i stratom żywności.

Problem marnotrawstwa żywności to bardzo szeroki obszar badawczy, dotychczas w Polsce nieeksplorowany w wystarczającym stopniu z uwagi na brak dostępu do wiarygodnych informacji oraz trudności z pozyskaniem danych źródłowych. Mimo, iż w Polsce temat marnotrawstwa żywności podejmowany jest w dialogu publicznym od wielu lat, to jednak od 2006 roku nie są zbierane i monitorowane dane dotyczące skali, przyczyn i rodzaju marnowanej żywności. Jedyne dostępne dane dotyczące skali strat i marnowania żywności w Polsce pochodzą z bazy Eurostatu z 2006 roku i są to dane wyłącznie szacunkowe.

A problem marnowania żywności jest gigantyczny. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) podaje, że na świecie co roku marnuje się 1,3 miliarda ton żywności nadającej się do spożycia, co stanowi 1/3 produkcji żywności na Ziemi. W związku z nałożeniem przez UE obowiązku ograniczenia strat i marnotrawstwa żywności o 50% do 2030 roku, a także raportowania ponoszonych strat, konieczne stało się zbadanie w Polsce sytuacji wyjściowej w tym obszarze.

Duża doza ostrożności przy porównaniach

– Wyniki badania PROM dowodzą, jak, dla wyznaczenia kierunków działań zmierzających do ograniczenia strat żywności, ważne jest robienie rzetelnych badań na podstawie przemyślanej metodyki. W zależności od przyjętych definicji oraz zastosowanych metod wyniki badań mogą się różnić między sobą, dlatego też trzeba ostrożnie podchodzić do porównywania skali strat i marnotrawstwa żywności w różnych krajach. Według badań FAO np., duże znaczenie w określaniu wielkości strat ma zarówno przyjęta definicja ogniwa łańcucha żywnościowego, jak i region, w którym analizowana jest skala problemu – podkreśla Robert Łaba – kierownik zadania w projekcie, IOŚ-PIB.

Nie tylko jednak metodyka ma tu swoje znaczenie – rozbieżne szacunki mogą wynikać także z braku wystarczającej liczby przedsiębiorstw z poszczególnych sektorów przemysłu spożywczego, których kierownictwo zgodziłoby się na udział w badaniach oraz podanie rzetelnych informacji.

– Jesteśmy w przełomowym momencie. Dotychczasowy brak aktualnych danych utrudniał opracowanie i wdrożenie działań prowadzących do ograniczenia skali marnotrawstwa i strat, a pamiętajmy, że na każdym z etapów są możliwości realnego ograniczenia tego zjawiska. Pozwala to nie tylko oszczędzić cenne surowce, ale także poprawić efektywność ekonomiczną procesu produkcji i dystrybucji żywności, a tym samym ograniczyć negatywny wpływ na środowisko. – powiedział dr inż. Krystian Szczepański – Dyrektor IOŚ-PIB.

To ważne również w kontekście tego, że z jednej strony obserwuje się nadprodukcję żywności i jej marnowanie, z drugiej narasta problem głodu, który jeszcze bardziej pogłębiła pandemia Covid-19. Marnowanie żywności przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska, do degradacji i wyczerpywania się zasobów naturalnych, a to w rezultacie, zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu na świecie. Dlatego obniżenie o połowę skali marnotrawstwa żywności do roku 2030 znalazło się wśród 17-tu najważniejszych celów rozwojowych ONZ.

W drugim etapie projektu PROM IOŚ-PIB skupi się na kampanii informacyjnej, której celem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat problemu oraz skali marnowania żywności w Polsce.

– Będziemy również proponować rozwiązania, porady, kierunki działania przyczyniające się do ograniczania skali marnowania żywności głównie przez konsumentów, ale także pozostałych uczestników łańcucha żywnościowego – dodał dr inż. Krystian Szczepański – Dyrektor IOŚ-PIB.

***
O projekcie PROM

Projekt pt. „Opracowanie systemu monitorowania marnowanej żywności i efektywnego programu racjonalizacji strat i ograniczania marnotrawstwa żywności” (w skrócie PROM) to pierwszy tego typu projekt badawczy w Polsce, którego celem jest zbadanie, ile żywności marnuje się w Polsce w całym łańcuchu produkcji – tzw. „od pola do stołu”. Jego wyniki dostarczą informacji, w jaki sposób można przeciwdziałać marnowaniu żywności. Projekt realizowany jest w okresie od 1 września 2018 r. do 31 sierpnia 2021 r. Składa się z dwóch faz: fazy badawczej i fazy przygotowania do zastosowania, z których każda trwa ok. 18 miesięcy.

Liderem projektu jest Federacja Polskich Banków Żywności (FPBŻ), a Partnerami projektu są: Instytut Ochrony Środowiska – PIB (IOŚ-PIB), Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (SGGW), Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) oraz Polskie Towarzystwo Technologów Żywności (PTTŻ).

Projekt jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu GOSPOSTRATEG.

Nowe ambasadorki 4.edycji kampanii #lubiesiebie

Nowe ambasadorki 4.edycji kampanii #lubiesiebie to polityczka, psycholożka, aktorki i wokalistka, wszystkie mówią o potrzebie samoakceptacji , o jej roli…
CZYTAJ

Polacy wybrali – oto nowy król wielkanocnych wypieków!

W tym roku to sernik jest ulubionym ciastem Polaków na Wielkanoc Jeszcze dwa lata temu mazurek był niekwestionowanym królem wielkanocnych…
CZYTAJ

4 nieoczywiste fakty o diecie ketogennej

Dieta ketogenna najczęściej kojarzy się z siłownią czy odchudzaniem. Tylko 11 proc. Polaków wie, że jest ona niefarmakologiczną metodą leczenia…
CZYTAJ

Radosna Wielkanoc z HARIBO

W czasie Wielkanocy na stołach i w koszyczkach królują kolorowe jajka, kurczaczki i zajączki. Znajdziemy je także w limitowanych produktach…
CZYTAJ

Przepis na owsiany pudding chia z kaszką i owocami – dla małych i dużych miłośników zdrowych przekąsek!

Roślinny pudding chia z mlekiem owsianym, kaszką owsianą i owocami to świetna opcja na śniadanie lub zdrową przekąskę w ciągu…
CZYTAJ

Dieta dla zestresowanych – co jeść, aby zmniejszyć napięcie nerwowe?

To, co jemy, wywiera ogromny wpływ nie tylko na nasze zdrowie fizyczne, ale także na funkcjonowanie mentalne. Wybór odpowiednich składników…
CZYTAJ

Make-up no make-up trendem wiosny Pielęgnacja i makijaż w duecie

Wiosna to czas, gdy na scenę wkraczają nowe makijażowe trendy. W tym roku jednym z kluczowych stylów makijażu jest make-up…
CZYTAJ

Multiplikacja korzyści dla anti-agingu Jak działa potrójny kwas hialuronowy?

Potrójny kwas hialuronowy to król anti-agingu i regeneracji skóry. Jego popularność w kosmetyce zabiegowej nie gaśnie. To zdecydowanie nie dziwi,…
CZYTAJ

Autorskie receptury i opatentowane składy Badania oraz rozwój suplementów diety

Współczesna dieta zachodnioeuropejska, szczególnie w okresie zimowym, bywa uboga w naturalne źródła niezbędnych, nienasyconych kwasów omega-3 – tłuste ryby morskie…
CZYTAJ

Kaszotto z warzywami

Doskonały pomysł na lekki obiad czy kolację. Łączy w sobie sycącą kaszę z soczystymi pomidorami malinowymi, cukinią oraz papryką. Smacznie,…
CZYTAJ

Rak jelita grubego może przez wiele lat nie dawać objawów. Profilaktyka jest ważna!

Każdego roku w Polsce około 18 tys. osób słyszy diagnozę: rak jelita grubego. Ten złośliwy nowotwór jest drugim – po…
CZYTAJ

Hej, chcesz coś z Avonu? Artystka i ambasadorka marki – Cleo – dołącza do grona Konsultantek!

Po ogłoszeniu Cleo nową ambasadorką marki Avon, przyszedł czas na kolejny elektryzujący news! Wokalistka dołącza do grona Konsultantek, aby realizować…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

Rak jelita grubego może przez wiele lat nie dawać objawów. Profilaktyka jest ważna!

Każdego roku w Polsce około 18 tys. osób słyszy diagnozę: rak jelita…
CZYTAJ

Milion. Aż tyle osób choruje w Polsce na niewydolność serca. Jak skutecznie diagnozować tę śmiertelną chorobę? 

- Niewydolność serca to stan, w którym serce nie jest w stanie…
CZYTAJ

Sen dobrem luksusowym. Co zrobić, by w końcu się wyspać?

W Światowym Dniu Snu eksperci przypominają, że zdrowy sen jest szczególnie ważny…
CZYTAJ

Okulary progresywne – jak działają i kto powinien ich używać?

Wraz z upływem lat, komfortowe widzenie obiektów znajdujących się w różnych odległościach…
CZYTAJ

8 marca 2024, mija 15 lat od śmierci prof. Zbigniewa Religi. Prof. Andrzej Bochenek, który wielokrotnie operował z prof. Religą wspomina tą wybitną postać

8 marca, 2024 roku mija 15 lat od śmierci prof. Zbigniewa Religi,…
CZYTAJ