Wirus brodawczaka ludzkiego – czym grozi zakażenie? Rak szyjki macicy to drugi najczęściej występujący nowotwór narządów płciowych w naszym kraju. Jednym z czynników prowadzących do jego rozwoju jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Można się nim zarazić podczas stosunku bez zabezpieczenia, ale również poprzez korzystanie z tych samych przyborów higienicznych czy kontakt z bielizną chorego. Jakie konsekwencje niesie zarażenie HPV i jak możemy się przed nim uchronić – odpowiada dr n. med. Alicja Ceran, ginekolog z Centrum Medycznego Damiana.

Wirus HPV – kiedy dochodzi do zakażenia?

Wyróżniamy ponad 120 różnych odmian wirusa HPV, które dzielą się na dwie grupy: niskiego i wysokiego ryzyka. Wirusy niskiego ryzyka (zwane również nisko onkogennymi) mogą spowodować wystąpienie zmian o łagodnym charakterze bez cech nowotworowych (np. brodawczaki spojówek czy krtani). Natomiast w drugiej grupie znajdują się wysoko onkogenne typy wirusa, które mogą spowodować wystąpienie nowotworów m.in. raka szyjki macicy.

Najczęstszą przyczyną zakażenia HPV jest stosunek seksualny z nosicielem wirusa. Ponadto zakażenie może nastąpić również w przypadku korzystania z tych samych przedmiotów do higieny intymnej (ręczniki, gąbki). Rzadziej zdarza się, że „złapanie” wirusa podczas porodu od chorej matki lub po porodzie w konsekwencji nieprzestrzegania podstawowych zasad higieny. Warto również dodać, że istnieją czynniki zwiększająca ryzyko zakażenia wirusem HPV. Należą do nich: ogólna niska odporność organizmu, rozpoczęcie współżycia w młodym wieku, stosowanie antykoncepcji hormonalnej, a nawet palenie papierosów – komentuje dr n. med. Alicja Ceran, ginekolog z Centrum Medycznego Damiana.

Jakie konsekwencje niesie zakażenie wirusem HPV?

Początkowo wirus HPV zakaża komórki podstawne naskórka i nabłonka płaskiego. Następnie przemieszczają się do dalszych warstw skórnych, a proces ten wiąże się z replikacją wirusa i jego namnażaniem. W zależności od typu, wykazuje również „skłonności” do umiejscawiania się w określonych okolicach ciała. Zmiany wywoływane przez wirusa dzielimy na skórne oraz pojawiające się z okolicy narządów płciowych, odbytu oraz błon śluzowych (krtań, jama ustna, gardło).

Najczęściej jednak, przewlekłe zakażenie wirusem HPV kojarzone jest z rozwojem nowotworu szyjki macicy. Odpowiedzialne jest za to przede wszystkim przewlekłe zakażenie wirusem HPV 16, 18 lub innymi typami wysoko onkogennymi. Jednak wirus brodawczaka ludzkiego wiązany jest także z rozwojem nowotworów prącia, sromu, pochwy, odbytu, szyjki macicy oraz głowy i szyi (raki płaskonabłonkowe jamy ustnej, gardła, krtani, zatok przynosowych). Istnieje także podejrzenie, że HPV przyczynia się do powstawania raka płaskonabłonkowego przełyku i płuc – dodaje ekspertka.

Wirus HPV – jak się przed nim chronić?

Mimo że zakażenie wirusem HPV może dotyczyć nawet co drugiej aktywnej seksualnie osoby, to jednak zdiagnozowanie problemu wcale nie jest takie oczywiste. Przede wszystkim dlatego, że początkowo infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego może przebiegać zupełnie bezobjawowo. Ponadto, większość infekcji mija samoistnie (w ciągu 1-2 lat po zakażeniu), nie powodując dolegliwości zdrowotnych, a tylko niewielki procent przypadków wymaga podjęcia terapii. Dotyczy to przeważnie wirusów wysoko onkogennych, mogących prowadzić do rozwoju nowotworu.

Jednak co robić, żeby ochronić się przed wirusem brodawczaka?

Przede wszystkim ważne jest regularne wykonywanie cytologii, która jest szybkim i niemal nieodczuwalnym badaniem ginekologicznym. Polega na pobraniu wymazu z tarczy i kanału szyjki macicy przy pomocy specjalnej szczoteczki komórek. Jeśli wynik rozmazu cytologicznego jest nieprawidłowy konieczna jest weryfikacja koloposkopowa. Badanie oznacza oglądanie powierzchni szyjki macicy (dolnej części kanału, pochwy i sromu) przy pomocy dedykowanego urządzenia optycznego – kończy dr n. med. Alicja Ceran, ginekolog z Centrum Medycznego Damiana.

Ponadto, należy wspomnieć o kluczowej roli profilaktyki w zapobieganiu zakażenia wirusem HPV. Podstawowym elementem jest szczepionka, skuteczna w przeciwdziałaniu rozwoju przewlekłego zakażenia wywołanego przez HPV 16 i 18. Szczepionka jest bezpieczna i nie powoduje poważnych działań niepożądanych.

Powinny być jej poddane zwłaszcza dziewczynki w wieku od 9 do 15 lat oraz kobiety w wieku 16-26 lat. Oczywiście mogą otrzymywać ją też osoby starsze, jednak trzeba pamiętać, że przyjęcie szczepionki nie zwalnia nas z obowiązku regularnego wykonywania badań cytologicznych i obecności na kontrolnych wizytach ginekologicznych.

Pamiętajmy, regularne kontrole u specjalisty i wykonywanie badań kontrolnych (typowanie wirusa co 2 lata) pozwala na prowadzenie spokojnego życia.