Umami. Tajemnica „piątego smaku”



Umami. Tajemnica „piątego smaku”. Minęły prawie dwa miliony lat od kiedy nasi przodkowie zaczęli gotować. Wydawać by się mogło, że największe kulinarne rewolucje i odkrycia mamy już za sobą – od pierwszych podpłomyków po kuchnię molekularną. Czy jest wobec tego możliwe, że większość z nas nie zdaje sobie sprawy z istnienia piątego smaku?

Słodki, słony, gorzki i kwaśny. Świat smaków przez tysiące lat podzielony był między tę wielką czwórkę. Nikt nie był gotowy na odkrycie piątego smaku! Świadczy o tym choćby fakt, że nie do końca potrafimy go opisać. Z pomocą przyszedł japoński naukowiec, który postanowił nadać mu nazwę: umami. W wolnym tłumaczeniu znaczy to tyle, co „pyszny”!

Co łączy sos sojowy i burgera?

To, że smak umami odkryty został w Azji, nie powinno nikogo dziwić. W tradycyjnej wschodniej kuchni znajdziemy wiele z jego najpopularniejszych źródeł: sos sojowy, grzyby i gęste wywary. Te aromatyczne składniki to tylko jedne z postaci, pod którymi występuje ten intrygujący smak. Zastanawiałeś się czasem, dlaczego połączenie sosu pomidorowego i świeżo startego parmezanu jest tak smaczne?

Dlaczego wołowy burger z plastrem sera i soczystym pomidorem zawojował świat? Wszystkie te składniki zawierają wysokie ilości aminokwasu, który odpowiada za „pyszny” smak umami.




Z Azji na Bliski Wschód

Jeśli obawiasz się, że piąty smak kryje się tylko w tłustych potrawach, którymi delektować się możesz wyłącznie od święta, czas na podróż na Bliski Wschód. Tamtejsi kucharze odkryli sekret umami, opracowując pożywne i zdrowe dania, które mimo braku mięsa i sera pełne są smaku. Wykorzystali w tym celu potencjał pomidorów, ziemniaków i innych warzyw, które odpowiednio przygotowane zachwycają bogatym aromatem.
Poszukiwanie smaku umami to nie tylko dobór odpowiednich składników.

To także właściwe ich traktowanie! Aby wyzwolić jak najwięcej „piątego smaku”, potrzeba czasu. Warzywne wywary, buliony i sosy dorównają smakiem mięsnym odpowiednikom, jeśli tylko damy im szansę. Kuchnia Bliskiego Wschodu obfituje w potrawy, które najlepiej smakują następnego dnia, gdy w pełni połączą się wszystkie smaki.

Soczysty i sycący dahl – gęsta zupa na bazie pomidorów, soczewicy i rozgrzewających przypraw – to doskonały początek dla poszukiwacza umami. Tradycyjne arabskie śniadanie – szakszuka – to kolejny przykład dania, które dzięki aromatycznym pomidorom pełne jest piątego smaku. Jeśli wolisz ziemniaki, przyrządź z nich koftę. Smakowite kuleczki w gęstym sosie curry to podwójny atak „pyszności”!

Jeśli zaś potrzebujesz szybkiej przekąski pełnej umami, postaw na grzyby. Przyprawione w orientalnym stylu pieczarki błyskawicznie znikną z talerza! Aby podkreślić naturalny smak grzybów, podsmaż je na patelni z odrobiną zataru – bliskowschodniej przyprawy na bazie tymianku i sumaku. Znajdziesz ją w ofercie Jasmeen – ekspertów w dziedzinie arabskiej kuchni. Intrygujący, lekko kwaskowy zatar uwypukli nutę „piątego smaku”, sprawiając przy okazji, że na nowo odkryjesz poczciwe pieczarki.

Farmaceuta radzi, jak przygotować apteczkę na co dzień i w podróży, żeby skutecznie reagować w nagłych sytuacjach

Zarówno w warunkach domowych, jak i podczas wyjazdów wakacyjnych, istotne jest posiadanie właściwie skompletowanej apteczki. Jej zawartość powinna umożliwiać szybką…
CZYTAJ

Profesor Andrzej Bochenek nie promuje żadnych leków ani suplementów – ostrzega przed oszustwem!

W trosce o zdrowie pacjentów oraz w odpowiedzi na liczne sygnały dotyczące nieuczciwego wykorzystywania wizerunku profesora Andrzeja Bochenka, kardiochirurg z…
CZYTAJ

Dbaj o swoje znamiona – dlaczego warto wykonać dermatoskopię i chronić skórę przed słońcem?

Latem chętniej wystawiamy skórę na słońce, spędzając wolne chwile na świeżym powietrzu. Warto jednak pamiętać, że ekspozycja na promieniowanie UV…
CZYTAJ

Nawilżenie, fotoprotekcja i wyrównanie kolorytu skóry-Co spakować do wakacyjnej kosmetyczki?

Lipiec to synonim wakacji i wyjątkowej, letniej atmosfery… zwiastun podróży, chwil na plaży i wśród malowniczych górskich szczytów. To już za…
CZYTAJ

5 powodów, by sięgać po owoce jagodowe. Dietetyczka Grupy LUX MED: „To nie tylko smak lata”

Truskawki, maliny, borówki czy jeżyny kojarzą nam się z letnim słońcem i słodkim smakiem dzieciństwa. Jednak owoce jagodowe to coś…
CZYTAJ

Higienistka stomatologiczna ostrzega: pomijanie wieczornego mycia zębów z aparatem ortodontycznym to poważny błąd!

Decyzja o podjęciu leczenia ortodontycznego to ważny krok w kierunku osiągnięcia wymarzonego, zdrowego uśmiechu. Jednak wraz z założeniem aparatu pojawiają…
CZYTAJ

Brak snu jak 0,5 promila alkoholu. Ekspertki o bezsenności

Bezsenność i zaburzenia snu to problem, z którym zmaga się nawet co trzeci dorosły Polak. Choć często bagatelizujemy brak snu,…
CZYTAJ

Upały a choroby układu krążenia – jak dbać o serce w gorące dni?

Wysokie temperatury, choć dla wielu kojarzą się z letnim wypoczynkiem, mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia - zwłaszcza dla osób…
CZYTAJ

E-papierosy pod lupą dentysty: co dzieje się w jamie ustnej po vapowaniu?

Używanie e-papierosów zdobyło w ostatnich latach ogromną popularność, jako alternatywa dla tradycyjnego palenia tytoniu. Choć początkowo uważano je za mniej…
CZYTAJ

Dieta onkologiczna: fakty i mity

Jak pokazują badania aż 65% pacjentów onkologicznych traci na wadze jeszcze przed pierwszą wizytą u specjalisty, a w trakcie leczenia…
CZYTAJ

Światowy Dzień Mikrobiomu 2025: jesteśmy coraz bardziej zainteresowani mikrobiotą, ale nasza świadomość jest wciąż niewystarczająca

Z okazji Światowego Dnia Mikrobiomu warto przyjrzeć się rosnącemu zainteresowaniu społeczeństwa mikrobiotą i jej wpływem na zdrowie. Dane z trzeciej…
CZYTAJ

Dlaczego nazywamy jelita drugim mózgiem? „To właśnie tam powstaje do 95% serotoniny!”

Czy Twój brzuch wie więcej niż myślisz? Coraz częściej mówi się o jelitach nie tylko jako o centrum trawienia, ale…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

Farmaceuta radzi, jak przygotować apteczkę na co dzień i w podróży, żeby skutecznie reagować w nagłych sytuacjach

Zarówno w warunkach domowych, jak i podczas wyjazdów wakacyjnych, istotne jest posiadanie…
CZYTAJ

Profesor Andrzej Bochenek nie promuje żadnych leków ani suplementów – ostrzega przed oszustwem!

W trosce o zdrowie pacjentów oraz w odpowiedzi na liczne sygnały dotyczące…
CZYTAJ

Dbaj o swoje znamiona – dlaczego warto wykonać dermatoskopię i chronić skórę przed słońcem?

Latem chętniej wystawiamy skórę na słońce, spędzając wolne chwile na świeżym powietrzu.…
CZYTAJ

5 powodów, by sięgać po owoce jagodowe. Dietetyczka Grupy LUX MED: „To nie tylko smak lata”

Truskawki, maliny, borówki czy jeżyny kojarzą nam się z letnim słońcem i…
CZYTAJ

Brak snu jak 0,5 promila alkoholu. Ekspertki o bezsenności

Bezsenność i zaburzenia snu to problem, z którym zmaga się nawet co…
CZYTAJ