Świat usłyszał o profilaktycznej mastektomii kilka lat temu, za sprawą publicznego wyznania Angeliny Jolie. Teraz na zabieg decyduje się coraz więcej kobiet. Mamy do czynienia z chwilowym trendem czy może wyjątkowo skuteczną możliwością profilaktyki nowotworowej? Zapytaliśmy o to dr. n. med. Andrzeja Krajewskiego, specjalistę w zakresie chirurgii plastycznej, właściciela Kliniki Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej w Kołobrzegu.

KTO I DLACZEGO DECYDUJE SIĘ NA PROFILAKTYCZNE USUNIĘCIE PIERSI?

Jest kilka grup pacjentek, które decydują się na taki zabieg. Pierwsza z nich to osoby, u których w rodzinie zdarzały się przypadki zachorowania na raka piersi. Taka osoba powinna wykonać badanie genetyczne, podczas którego można zdiagnozować mutację genetyczną, powodującą wzrost ryzyka wystąpienia raka piersi do około 60-80%.

Lęk przed rakiem piersi skłania kobiety do decyzji o operacji. Oczywiście nie każda kobieta musi decydować się na profilaktyczne usunięcie piersi – są to w danym momencie zdrowe osoby, mogą one zdecydować się jedynie na regularne badania profilaktyczne i pozostawanie pod stałą opieką genetyka.

Ryzyko zachorowania jest u nich bowiem większe, ale nie można przesądzić, że choroba na pewno się rozwinie. Dodatkowym czynnikiem skłaniającym pacjentki do badań i decyzji o profilaktycznej mastektomii jest występowanie nowotworów w bliskiej rodzinie. Kolejna grupa to pacjentki z mutacją genu, u których wystąpił rak piersi i w konsekwencji jedna pierś została usunięta. Te kobiety często decydują się na profilaktyczną amputację drugiej piersi, chcąc w ten sposób zapobiec rozwojowi choroby.

CZY WYKONANIE BADAŃ PROFILAKTYCZNYCH I GENETYCZNYCH JEST KONIECZNE?

Profilaktyczne badania w kierunku wykrycia raka piersi powinna wykonywać regularnie każda kobieta. Szczególnie zaś powinny dbać o to osoby, u których wykryto mutację genu. Zaleca się przynajmniej raz na pół roku poddać się badaniu USG i raz na dwa lata mammografii. Warto też wspomnieć, że badanie genetyczne, które pozwala ustalić czy jesteśmy w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania, nie jest konieczne. Jest ono jednak obecnie dostępne, powszechne i bezpłatne.

W JAKIM WIEKU KOBIETY NAJCZĘŚCIEJ DECYDUJĄ SIĘ NA ZABIEG PROFILAKTYCZNEJ MASTEKTOMII? JAK CIĄŻA I PLANY MACIERZYŃSKIE WPŁYWAJĄ NA ZASADNOŚĆ PRZEPROWADZENIA GO?

Kobiety, które nie rodziły, a u których w rodzinie wystąpił rak piersi, powinny częściej wykonywać profilaktyczne badania kontrolne. Decyzja o wykonaniu profilaktycznej mastektomii jest u tych pacjentek często odraczana. Kobiety powinny mieć możliwość spełniania się na każdej płaszczyźnie, między innymi w roli matki.

Macierzyństwo to piękny czas, który warto przeżyć, nie odbierając sobie niepotrzebnie żadnego z jego elementów, np. możliwości karmienia piersią. Jak pokazuje praktyka, najczęściej na profilaktyczną amputację piersi decydują się kobiety w wieku 30-50 lat, które urodziły dzieci i mają świadomość tego, że w niedalekiej przyszłości ich zdrowie może być zagrożone.

Pacjentki z grupy powyżej 60. roku życia na mastektomię decydują się rzadko, ponieważ nawet przy występowaniu mutacji genu prawdopodobieństwo zachorowania w tym wieku jest mniejsze.

CZY WARTO PODDAĆ SIĘ ZABIEGOWI? CZY JEGO WYKONANIE CAŁKOWICIE WYKLUCZA RYZYKO ZACHOROWANIA?

Nie można przewidzieć kiedy i czy w ogóle dojdzie do rozwoju choroby nowotworowej u osoby z wykrytą mutacją genu. Według statystyk defekt genu zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi do 60-80%. Profilaktyczna amputacja piersi zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi.

JAK WYGLĄDA PROCEDURA ZABIEGOWA?

Gruczoł piersiowy zostaje w całości usunięty. Zachowujemy natomiast skórę, brodawkę i węzły chłonne – ponieważ efektem zabiegu ma być pełna sprawność fizyczna pacjentki oraz dobry efekt estetyczny.

CZY ZABIEG MOŻE OBEJMOWAĆ RÓWNIEŻ REKONSTRUKCJĘ PIERSI? CZY PRZY REKONSTRUKCJI MOŻNA WYBRAĆ NOWY ROZMIAR BIUSTU?

Tak, najczęściej wykonuje się zabieg łączony: profilaktyczne usunięcie piersi z jednoczesną rekonstrukcją. Dlatego technika chirurgiczna jest zawsze ukierunkowana także na korzystny efekt estetyczny po operacji. Jako chirurg plastyk rozumiem, że kobiety poddając się takiemu zabiegowi chcą cieszyć się nie tylko zdrowiem, ale i dobrym wyglądem.

Chcą być aktywne w rodzinie, w społeczeństwie, w pracy. Dlatego też zabieg ten można nazwać nie tylko medycznym, ale także ukierunkowanym na dobry efekt estetyczny. Przed operacją, podczas konsultacji z lekarzem, pacjentka może sama zdecydować o wyglądzie swoich nowych piersi.

JAK DUŻA JEST ŚWIADOMOŚĆ KOBIET NA TEMAT MOŻLIWOŚCI WYKONANIA BADAŃ GENETYCZNYCH I SAMEGO ZABIEGU? CZY PO GŁOŚNYM PRZYPADKU ANGELINY JOLIE ZAINTERESOWANIE ZABIEGIEM ZWIĘKSZYŁO SIĘ?

Świadomość kobiet jest bardzo ważna – nie tylko w kwestii samej profilaktycznej amputacji, ale także konieczności wykonania badań genetycznych u osób znajdujących się w grupie ryzyka zachorowania. Owszem, przekaz medialny ma tu niemałe znaczenie i może zdziałać cuda: tak jak w przypadku Angeliny Jolie, gdzie jedna osoba pobudziła świadomość społeczną wielu kobiet na całym świecie. Dzisiaj świadomość w temacie profilaktyki raka piersi jest znacznie większa, niż jeszcze kilka lat temu.

CZY ZABIEG MOŻNA WYKONAĆ W KLINICE W KOŁOBRZEGU?

Tak, zabieg profilaktycznego usunięcia piersi z jednoczesną rekonstrukcją wykonujemy w Klinice Chirurgii Plastycznej i Medycyny Estetycznej w Kołobrzegu.

dr Andrzej Krajewski