Codzienna higiena i przeglądy u stomatologa to fundament zdrowych zębów i dziąseł. Jednak nie możemy zapominać o witaminach i minerałach, które są równie ważne. Tylko niektóre z nich produkuje nasz własny organizm, pozostałe należy dostarczać organizmowi poprzez zdrową dietę oraz suplementację.

W zdrowym ciele, zdrowy ząb

Mówi się, że jesteśmy tym, co jemy. Czy to dotyczy również zębów? Jak najbardziej. Zdrowa dieta bogata w witaminy oraz składniki mineralne ma bardzo duże znaczenie dla ich kondycji. W przypadku ich niedoboru wzrasta ryzyko stanów zapalnych i chorób dziąseł, owrzodzeń jamy ustnej, a nawet ubytków. Jakich składników nie powinno zabraknąć w naszym jadłospisie?

 

– Kluczowe są wapń, witamina D, fosfor oraz witamina C. Nie powinno zabraknąć ich źródeł na naszych talerzach, gdy zależy nam na zdrowych zębach i dziąsłach. Jest to niezwykle ważne u dorosłych, ale przede wszystkim u dzieci, których organizmy dynamicznie się rozwijają.

Przykładowo struktury kostne tworzą się mniej więcej do 18 roku życia, dlatego im więcej witamin dostarczymy w tym okresie wraz ze zdrową, różnorodną dietą, tym mocniejsze będą nasze zęby. Słodycze oraz fast foody, tak lubiane przez małych i dużych, niestety są pozbawione składników odżywczych. Stąd większa podatność na problemy stomatologiczne, nawet w wieku dziecięcym – mówi lek. stom. Dorota Stankowska, autorka poradnika „Bądź bystry u dentysty”.

Jaka jest rola witamin i minerałów w zdrowiu jamy ustnej?

Wapń pełni istotną rolę w procesie tworzenia się struktur kostnych, a więc również i zębów. To on decyduje o tym, że są zdrowe i mocne. Wapń zapobiega także osteoporozie, która może prowadzić do złamań kości i osłabienia tkanki kostnej wokół zębów. – Wapń w niewielkich ilościach krąży w naszym krwioobiegu i jest starannie regulowany przez organizm. Jeśli nie dostarczymy go w odpowiednich ilościach poprzez dietę, organizm będzie uzupełniał te braki, pobierając go niczym pijawka z kości – wyjaśnia ekspert.

Najlepsze źródła wapnia to nabiał m.in. sery, jogurty, brązowy ryż, fasola, zielone warzywa liściaste jak kapusta lub brokuły, łosoś, sardynki i pomarańcze.

Fosfor jest niezbędny w diecie, by działanie wapnia było pełne. Jest to szczególnie ważne w przypadku jadłospisu dzieci, które dynamicznie się rozwijają.

Najlepsze źródła fosforu to zboża, kiełki pszenicy, soi, migdały, orzechy, drób, ryby, jaja, pomidory, ogórki, winogrona oraz owoce cytrusowe.

Witamina D jest równie ważna, ponieważ reguluje we krwi równowagę poziomu wapnia i fosforu, sprawia, że są lepiej wchłaniane i przyswajane przez organizm, co przekłada się na mocne zęby. Witamina D wykazuje również pozytywne działanie w przypadku tkanek przyzębia. Z badań wynika, że osoby, których dieta obfituje w witaminę D są najmniej narażone na stany zapalne dziąseł oraz paradontozę.

Najlepsze źródła wit. D to światło słoneczne, ale witaminę D znajdziemy także w mleku, serach, jajach, niektórych rodzajach zbóż, a także tłustych rybach jak sardynki, dorsz czy tuńczyk.

Witamina C jest niezbędna dla dobrej kondycji przyzębia. Pomaga w tworzeniu i regeneracji tkanki łącznej, która wspomaga organizm w przypadku infekcji dziąseł. U ludzi, którzy mają niedobór witaminy C, może występować zwiększona podatność na stany zapalne dziąseł. – Zaburzenia w obrębie tkanki łącznej mogą nawet doprowadzić do poważnych chorób dziąseł jak szkorbut, w którym m.in. upośledzone procesy produkcji kolagenu prowokują szereg objawów m.in. opuchnięte, przerośnięte dziąsła, problemy z gojeniem się ran, ruchomość, chwiejność, a także wypadanie zębów – ostrzega stomatolog.  Z kolei bioflawonoidy, których kompleksy występują z witaminą C redukują odkładanie się płytki nazębnej, która podwyższa ryzyko stanów zapalnych dziąseł i próchnicy. Witamina C to również silny przeciwutleniacz, który mobilizuje do pracy nasz układ odpornościowy i przyśpiesza gojenie ran, także tych w jamie ustnej.

Najlepsze źródła wit. C to owoce dzikiej róży, rokitnik, czarne porzeczki, czerwona papryka, natka pietruszki, chrzan, brukselka, kalafior.

Witamina A choć kojarzona z dobrym wzrokiem i silną odpornością, pomaga również w utrzymaniu w dobrej kondycji błon śluzowych, tkanek przyzębia oraz w produkcji odpowiednich ilości śliny. Ma znaczenie w procesie tworzenia się zębów i ząbkowania. Jest równie pomocna w utrzymaniu zdrowych tkanek przyzębia, w tym dziąseł, ponieważ usprawnia gojenie się ran.

Najlepsze źródła wit. A to m.in. ryby, żółtka jaj, sery, podroby np. wątróbka, warzywa o owoce o żółtej i pomarańczowej barwie jak mango, marchew, bataty, a także zielone warzywa liściaste np. kapusta, szpinak bogate w beta-karoten, który jest naturalną formą witaminy A.

Witaminy z grupy B są równie korzystne dla zdrowia jamy ustnej. Ich niedobór zamanifestuje się pod postacią: zapalenia języka (język wysuszony, o purpurowej barwie), wyschniętych warg, pękających kącików ust (B2), zmian zapalnych ślinianek, nadwrażliwości błon śluzowych (B1), przekrwienia błony śluzowej, pieczenia, obrzęku i przerostu brodawek nitkowatych na powierzchni języka (B3). Natomiast dzięki obecności wit. B6 w jamie ustnej wzrasta ilość „dobrych” bakterii, zaś maleje tych, które odpowiadają za rozwój próchnicy.

Najlepsze źródła witamin z grupy B to drób, mięso, grzyby, rośliny strączkowe np. fasola, groch oraz zielone warzywa.

Koenzym Q10 działa jak katalizator w procesie produkcji energii. – Dostarczając energii 95% komórek naszego ciała, wspomaga m.in. prawidłowe gojenie się ran. Pełni ważną rolę w profilaktyce i terapii chorób przyzębia – redukuje podatność na rozwój stanów zapalnych dziąseł, zmniejsza dolegliwości bólowe, wspomaga regenerację tkanek przyzębia oraz zmniejsza krwawienie dziąseł – wyjaśnia dr Stankowska.

Najlepsze źródła koenzymu Q10 to wieprzowina, wołowina, wątróbka drobiowa, olej rzepakowy, natka pietruszki.

***

Dorota i Przemysław Stankowscy to dentyści z wieloletnim stażem, członkowie m.in. Polskiej Akademii Stomatologii Estetycznej i American Academy of Periodontology. W Poznaniu prowadzą swoją własną praktykę dentystyczną specjalizującą się m.in. w leczeniu implantologicznym i estetycznym. Laureaci statuetki i tytułu „Przez Osobowość do Sukcesu” w 2016 roku, która honoruje najbardziej wyróżniające się osobowości w Polsce.

„Bądź bystry u dentysty” to jedyny w swoim rodzaju poradnik, pokazujący proces leczenia u stomatologa z całkowicie innej, pozbawionej lęku strony. Każde z 15 opowiadań w wyjątkowo lekki i przystępny sposób opisuje inny przypadek pacjenta oraz inny problem stomatologiczny – doradza m.in. jak zyskać zęby rodem z Hollywood, jak ustrzec się paradontozy oraz jak nie zgrzytać zębami – i to nie tylko ze strachu przed dentystą. Co najważniejsze – historie te i asystujące im arcyzabawne grafiki Henryka Sawki z dystansem i sporą dawką humoru (często czarnego), wesoło nastrajają do wizyty u dentysty, uczą jak przełamać własne blokady, a przy tym zyskać idealny uśmiech.