Zjawiska ekstremalne w Polsce. Adaptacja do zmian klimatu się opłaca



Co roku, zjawiska ekstremalne (powodzie, podtopienia, nawałnice oraz susze) powodują straty wynoszące do 0,4% PKB. Mniej więcej raz na 5 lat pojawiają się ponadprzeciętne skutki finansowe szacowane na poziomie od 0,5 do ponad 1% PKB. Z badań przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy wynika, że w latach 2001-2016 w konsekwencji zdarzeń ekstremalnych, Polska utraciła 78 mld zł. Ponad 20% tej wartości stanowiły straty w infrastrukturze i uszkodzenia mienia na obszarach zurbanizowanych. W związku z obserwowanymi zmianami klimatu, tego typu zjawiska będą nawiedzać nas coraz częściej.

Aby ograniczyć straty materialne spowodowane ekstremami, społeczeństwo będzie musiało dokonać adaptacji i przystosować się do przewidywanych skutków zmian klimatu.

– Europejska Agencja Środowiska ostrzega, że zmiany klimatu zagrażają rolnictwu w Unii Europejskiej i przystosowanie się do nich, powinno stać się priorytetem dla tego sektora. Nie mniej, adaptacja do zmian klimatu nie powinna być rozpatrywana tylko w kwestiach bezpieczeństwa żywnościowego kraju czy ekonomicznego mieszkańców obszarów wiejskich. Obserwowane zmiany dotykają w sposób mniej lub bardziej pośredni każdego z nas. Ich negatywne skutki niszczą infrastrukturę i powodują straty w różnych sektorach gospodarki, w tym przede wszystkim w transporcie i w energetyce. Biorąc pod uwagę duże skupienie ludzi, usług i infrastruktury szczególnie narażone na negatywne skutki zmian klimatycznych są obszary miejskie, na których mieszka 60% Polaków. Dlatego opracowanie form adaptacji do zmian klimatu powinno być kluczowe dla włodarzy miejskich –
komentuje mgr inż. Ewelina Siwiec, specjalista z Zakładu Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.

Narzędziami umożliwiającymi włączenie polityki adaptacyjnej w rozwój miast są dokumenty strategiczne – Miejski Plan Adaptacji (MPA) oraz strategie adaptacji. Miejski Plan Adaptacji odnosi się do problemów związanych ze zmianami klimatu kompleksowo – dotyczy infrastruktury, przyrody i mieszkańców. Realizacja zaproponowanych w nim działań dostarczy więc realnych korzyści na trzech płaszczyznach: finansowej, środowiskowej i społecznej.

Korzyści wynikające z Miejskiego Planu Adaptacji

Przyjęcie MPA do systemu prawnego miast bez wątpienia ułatwia dostęp do środków finansowych przeznaczonych na działania adaptacyjne. Pozyskane fundusze mogą wesprzeć zarówno rozwój ośrodka miejskiego, jak i całego regionu.

Bezpieczne, zielone miasto, staje się miejscem atrakcyjnym do życia i przyciąga inwestorów. Odporna infrastruktura transportowa i energetyczna gwarantuje stałość dostaw i ciągłość produkcji. Adaptacja pośrednio generuje również korzyści dla sektora turystyki.

Jako przykład może posłużyć projekt adaptacyjny polegający na rekultywacji zbiorników wodnych w łódzkim Arturówku, który przyczynił się do podniesienia walorów turystycznych miasta. Rozwiązania opracowane przez łódzkich naukowców wpłynęły na poprawę jakości wód oraz ograniczenie negatywnych skutków fali wezbraniowej.

– Komisja Europejska przedstawiła w grudniu 2019 strategię Europejskiego Zielonego Ładu. Jest to plan zbudowania zrównoważonej gospodarki UE poprzez dostrzeżenie w wyzwaniach związanych z klimatem i środowiskiem naturalnym możliwości we wszystkich obszarach polityki oraz przeprowadzenie transformacji, która będzie sprawiedliwa i sprzyjająca włączeniu społecznemu. Strategia wyznacza kierunki rozwoju do 2050 roku, jednak już teraz szacuje się, że aby osiągnąć cele wyznaczone obecnie w zakresie klimatu i energii na okres do 2030 r., konieczne będą dodatkowe inwestycje w kwocie 260 mld euro rocznie. Na przeciwdziałanie zmianie klimatu należy przeznaczyć co najmniej 25% budżetu długoterminowego UE. Adaptacja wymusza więc rozwój nowych technologii, co niewątpliwie jest korzystne dla gospodarki i społeczeństwa poprzez generowanie nowych miejsc pracy oraz przede wszystkim dla środowiska – podkreśla dr inż. Krystian Szczepański, Dyrektor IOŚ-PIB, realizującego projekt Klimada 2.0.

Nie tylko oszczędności, ale i dodatkowe dochody

Poza ograniczeniem strat finansowych, odpowiednio dobrane rozwiązania adaptacyjne generują dodatkowe oszczędności dzięki racjonalnemu gospodarowaniu zasobami naturalnymi miasta. Zastosowanie rozwiązań projektowych w formie ogrodów deszczowych pozwala na zatrzymanie i oczyszczenie wody opadowej. Dobór odpowiednich roślin, które nie wymagają podlewania, dodatkowo obniża koszt zużycia wody wodociągowej. Retencjonowanie wody opadowej pozwala ograniczyć, a nawet całkowicie wyeliminować, koszt nawodnień terenów zielonych. Szacunki wskazują, że Łódź jest w stanie zaoszczędzić w ten sposób nawet do 37 mln zł rocznie.

Realizowane z pomysłem działania adaptacyjne mogą również przynieść dodatkowe dochody. W 2007 roku w Krakowie, na 6 ha terenów zieleni powstał sensoryczny park z urządzeniami edukacyjnymi – Ogród Doświadczeń. Przestrzeń jest na tyle ciekawa, że odwiedzający są w stanie zapłacić za wstęp niewielką opłatę, która dodatkowo pokrywa część kosztów utrzymania parku.

Wartość zielonego miasta

Bogactwo i estetyka terenów zieleni jest coraz bardziej doceniana. Są one ważne zarówno dla zdrowia, jak i poczucia tożsamości społecznej z regionem. Trudność sprawia jednak monetarne wyrażenie korzyści osiąganych dzięki przyrodzie. Jej wartość ujawnia się w momencie podejmowania przez ludzi decyzji dotyczących wyboru miejsca zamieszkania. Szacuje się, że sąsiedztwo znanych i lubianych terenów zieleni powoduje wzrost wartości rynkowej nieruchomości nawet o 20%.

Co więcej, jak wskazują naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego, różnica temperatur między centrami miast, gdzie tej zieleni jest stosunkowo mało, a przedmieściami, gdzie jest jej więcej, może dochodzić nawet do 4 stopni C, co w obliczu zmieniającego się klimatu jest kolejnym, istotnym czynnikiem zachęcającym do podejmowania zielonych inwestycji. Zmianę dobrobytu społecznego w wyniku realizacji programu zwiększającego liczbę drzew w centrum Łodzi oszacowano na 17,7 mln zł.




Najważniejsza korzyść z adaptacji

W sierpniu 2017 roku Pomorze wraz z sąsiednimi regionami doświadczyło tragicznej w skutkach nawałnicy. W wyniku huraganowego wiatru uszkodzone zostały drzewostany o powierzchni większej od Warszawy. Wartość strat w budynkach oszacowano na około 250 mln zł. To nie jedyny taki przypadek w naszym kraju.

Trwająca ponad miesiąc powódź z 2010 roku wyrządziła szkody materialne, których naprawa zajęła kilka lat. Dzięki znaczącym nakładom finansowym, pomocy organizacji pozarządowych oraz środkom zagranicznym udało się przywrócić stan umożliwiający sprawne funkcjonowanie państwa. Naprawa skutków społecznych – szkód psychicznych spowodowanych traumą, jakiej doświadczają poszkodowani – w wielu przypadkach nie jest możliwa.

Ograniczenie tego typu skutków oraz ochrona życia i zdrowia ludzkiego stanowi najważniejszą, chociaż trudną do wymiernego ukazania, korzyść z adaptacji.

Warto, aby Miejski Plan Adaptacji stał się dokumentem strategicznym sukcesywnie realizowanym przez samorząd. Wyłącznie w takiej sytuacji miasto wykorzysta szansę, jaką daje adaptacja do zmian klimatu.

Źródła:

1. EH-REK, Ekohydrologiczna rekultywacja zbiorników rekreacyjnych „Arturówek” (Łódź) jako modelowe podejście do rekultywacji zbiorników miejskich, www.arturowek.pl
2. Urząd Statystyczny w Gdańsku gdansk.stat.gov.pl/publikacje-i-foldery/inne-opracowania/nawalnica-w-wojewodztwie-pomorskim-11-12-sierpnia-2017-r-,20,1
3. Riegert D., Ślosorz Z., Radwan K., Rakowska J., Porycka B., Abgarowicz I., Suchorab P., Doraźne metody ochrony stosowane podczas powodzi ze szczególnym uwzględnieniem rękawów przeciwpowodziowych, Wydawnictwo Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowego Instytutu Badawczego, 2012
4. Siwiec E., Zjawiska ekstremalne w aspekcie szkód, strat i skutków makroekonomicznych, IOŚ-PIB, 2017
5. Zrównoważony rozwój – Zastosowania, nr 3. „Przyroda w mieście. Usługi ekosystemów – niewykorzystany potencjał miast”, nr 4. „Przyroda w mieście. Rozwiązania”, nr 5. „Woda w mieście” Fundacja Sendzimira
6. Drzazga D., Drzewa w mieście – czy naprawdę ich potrzebujemy?, www.eksperci.wz.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2017/04/Drzewa-w-mie%C5%9Bcie-%E2%80%93-czy-naprawd%C4%99-ich-potrzebujemy_Komentarz.-Informacja-prasowa

Woda pod lupą nauki: monitoring rzek i jezior stanowi diagnozę środowiska

18 września obchodzony jest Światowy Dzień Monitoringu Wody – jest to okazja, by zwrócić uwagę na znaczenie systematycznej oceny stanu…
CZYTAJ

Multifunkcjonalność w jesiennej pielęgnacji Jakie siły drzemią w retinolu?

Retinol to uwielbiany przez kosmetologów król wszechstronności. Działa regenerująco, odmładzająco i normalizująco – celnie trafiając w niedoskonałości cery. Od wielu…
CZYTAJ

Plebiscyt czas start! Użytkownicy po raz drugi wybierają Znakomitości Roku DOZ.pl

Głosuj i inspiruj! – to hasło tegorocznej edycji Plebiscytu Znakomitość Roku DOZ.pl, jednej z największych inicjatyw branży health & beauty…
CZYTAJ

Światowy Dzień bez Samochodu: transport publiczny kluczem do czystszego powietrza i mniejszych emisji

22 września obchodzimy Światowy Dzień bez Samochodu – wydarzenie, które przypomina, że wybór środka transportu to nie tylko kwestia stylu…
CZYTAJ

Regeneracja i intensywne nawilżenie Jesienne priorytety dla zmęczonych włosów

Po lecie włosy zdecydowanie potrzebują skutecznego nawilżenia i dogłębnej regeneracji. Zdaniem ekspertów kluczem do wzmocnienia oraz przygotowania pasm do jesiennych…
CZYTAJ

Pracownia echokardiografii na NFZ w Augustowie, Kędzierzynie-Koźlu, Mielcu z akredytacją AE PTK.

Pracownie American Heart of Poland w Augustowie, Kędzierzynie-Koźlu, Mielcu posiadają one akredytację Asocjacji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Akredytacja AE PTK…
CZYTAJ

Zupa koperkowa z lanymi kluseczkami

Zupka koperkowa z lanymi kluseczkami Szybka, lekka i pełna smaku – koperkowa z lanymi kluseczkami to idealna propozycja na domowy…
CZYTAJ

Profilaktyka próchnicy u dzieci: proste działania, długofalowe efekty

Pomimo rosnącej świadomości zdrowotnej wśród rodziców i opiekunów, próchnica wciąż pozostaje jednym z najczęstszych problemów stomatologicznych u dzieci. Często rozwija…
CZYTAJ

Szukamy pięknych młodych ludzi, ale to nie wygląd ma znaczenie – Dove i Rossmann zapraszają do projektu „Piękna Generacja”

Ruszyła rekrutacja do wspólnego projektu Dove i Rossmann „Piękna Generacja”. To kontynuacja „Albumu Piękna”, w którym marki Dove i Rossmann…
CZYTAJ

Ruch, który działa korzystnie na mózg – jak aktywność fizyczna wspiera pracę układu nerwowego?

Regularna aktywność fizyczna to nie tylko sposób na utrzymanie dobrej kondycji i zdrowego serca, ale również jedna z metod ochrony…
CZYTAJ

Wiek to tylko liczba. Stulatek opuścił szpital po zawale w doskonałym stanie

Na Oddział Kardiologiczny American Heart of Poland Szpitala Specjalistycznego im. Edmunda Biernackiego w Mielcu trafił pacjent z rozległym zawałem serca,…
CZYTAJ

Przejrzeć na oczy. Zaćma – kto na nią choruje, czy da się jej uniknąć i jak wygląda współczesne leczenie?

Zaćma to choroba, o której słyszał niemal każdy, ale wciąż budzi wiele pytań i wątpliwości. Czy da się jej uniknąć?…
CZYTAJ





ZDROWIE

VIEW ALL

Pracownia echokardiografii na NFZ w Augustowie, Kędzierzynie-Koźlu, Mielcu z akredytacją AE PTK.

Pracownie American Heart of Poland w Augustowie, Kędzierzynie-Koźlu, Mielcu posiadają one akredytację…
CZYTAJ

Ruch, który działa korzystnie na mózg – jak aktywność fizyczna wspiera pracę układu nerwowego?

Regularna aktywność fizyczna to nie tylko sposób na utrzymanie dobrej kondycji i…
CZYTAJ

Wiek to tylko liczba. Stulatek opuścił szpital po zawale w doskonałym stanie

Na Oddział Kardiologiczny American Heart of Poland Szpitala Specjalistycznego im. Edmunda Biernackiego…
CZYTAJ

Przejrzeć na oczy. Zaćma – kto na nią choruje, czy da się jej uniknąć i jak wygląda współczesne leczenie?

Zaćma to choroba, o której słyszał niemal każdy, ale wciąż budzi wiele…
CZYTAJ

Wszystko co warto wiedzieć o cholesterolu – jakie są normy, kiedy się badać?

Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Problem pojawia się wówczas, gdy…
CZYTAJ